Çanakkale Cephesi’nde Kullanılan Piyade Tüfekleri

Çanakkale Cephesi’nde Kullanılan Piyade Tüfekleri

1. İngiltere ve Sömürgeleri
   1. Lee-Enfield MkIII – SMLE No. 1 Mark III

Ağırlığı: 3.96 kg – Uzunluğu: 1.132 mm (640 mm namlu uzunluğu)

Mühimmat: .303 British (7.7×56) – Menşei: İngiltere

            Bu model 1907’den itibaren üretilmeye başlanmıştır. Bolt-action yani kurma kollu atış sistemine sahiptir. Günümüzde dahi İngiliz Tören Birlikleri tarafından kullanılmaktadır.  İngiliz Ordusu ile özdeşleşmiş bir silahtır. Çanakkale Cephesi’nde kullanılan Mark III modeli kullanıcının kabiliyetine bağlı olarak dakikada ortalama 20-30 mermi atabilmektedir. Şarjör kapasitesi 10 mermidir. 2.743 metre menzili, 500 metre etkili menzili vardır. İngilizler ile birlikte Çanakkale Cephesi’ne gelen Avustralya, Yeni Zelanda, Hindistan gibi sömürge askerleri de bu silahı kullanmıştır.

1. Fransa ve Sömürgeleri
   1. Berthier – Mousqueton Berthier 1892-M16

Ağırlığı: 3.1 kg   –   Uzunluğu: 945 mm (453 mm namlu uzunluğu)

Mühimmat: 8x50R Lebel – Menşei: Fransa

            1892’den itibaren üretilmeye başlanmıştır. Bolt-action atış sistemine sahiptir. 1960’lı yıllarda tamamen kullanımdan çıkmıştır. Şarjör kapasitesi 3 mermidir, 1907 modellerinde, bu kapasite; ek bir parça ile 5 mermiye çıkabilir. Dakikada kullanıcının kabiliyetine bağlı olarak ortalama 20 atış yapabilir. 1.800 metre menzili, 400 metre etkili menzili vardır. Fransızların genelde Metropolitan olarak adlandırılan sömürge olmayan ve Fransızlardan oluşan askerleri tarafından kullanılmıştır. Buna rağmen sömürgeleri tarafından kullanılması da mümkündür. Halk arasında filinta olarak bilinen tabirin bu tüfeğin “Fusil Berthier” isimli modelinden geldiği aktarılır.

1. Lebel Model 1886

Ağırlığı: 4.41 kg   –   Uzunluğu: 130 cm (80 cm namlu uzunluğu)

Mühimmat: 8x50R Lebel – Menşei: Fransa

            Fusil-Lebel olarak da geçer.  Berthier’den önceki standart Fransız Piyade Tüfeğidir. Bolt-action kurma kollu atış sistemine sahiptir. Fransızların sömürge olarak getirdiği Afrikalı askerlerin çoğunluğu bu silahı kullanmıştır. Lejyoner Tüfeği olarak bilinir. Namlusunun epey uzun olmasına rağmen etkili menzili yaklaşık 400 metre kadardır.  Kullanım olarak Berthier kadar başarılı olmasa da Fransa ile özdeşleşen silahlardan biridir. Çünkü Lebel, dumansız barutlu mühimmat kullanan ilk piyade tüfeğidir. Çakmaklı tüfeklerin icadından beri mühimmatın ateşlenmesinden sonra barutun dumanı yayılmasına rağmen, Lebel dumansız barutu kullanarak önemli bir ilke imza atmıştır.

1. Türk Kuvvetleri
   1. Mauser Gewehr 98 – G98 – Mavzer

Ağırlığı: 4.09 kg – Uzunluğu: 1.250 mm (740 mm namlu uzunluğu)

 Mühimmat: 7.92×57 Mauser Menşei: Almanya

            1898’den itibaren Almanya’da üretilmeye başlanmıştır. Bolt-action atış sistemine sahiptir. 1918’de Versay Anlaşması’ın imzalanmasının ardından üretimi durmuş, 1938’de Kar98 ve Kar98k üretilmeye başlanana kadar hizmette kalmıştır. 1903 yılından itibaren Türk Mavzeri adı ile Türkiye’de de üretilmiş, Türkiye’nin NATO’ya girişine kadar kullanımda kalmıştır (1950’li yıllardan itibaren ABD’den alınan askeri yardım çerçevesinde ülkemize gelen M1 Garand Piyade Tüfekleri halen tören birliklerinde kullanıma devam etmektedir.). Mavzer, kullanıcının kabiliyetine bağlı olarak dakikada ortalama 15 mermi atabilmektedir. Şarjör kapasitesi 5 mermidir. 3.735 metre menzili, standart nişangah ile 500 metre, optik nişangahlar ile 800 metre etkili menzili vardır. Atış hızının İtilaf kuvvetleri piyade tüfeklerine nazaran görece yavaşlığına rağmen mavzerin en büyük avantajı menzili olmuştur.

1. Martini-Henry

Ağırlığı: 3.83 kg – Uzunluğu: 1.245 mm (844 mm namlu uzunluğu)

Mühimmat: 11.43x59R – Menşei: ABD-Belçika

            Alman Silah Sanayi’nin gelişmesine ve Mauser’in ortaya çıkışına kadar “Dünyanın En İyi Piyade Tüfeği” olarak kabul edilen Martiniler, Türkler tarafından da uzun yıllar beğenilerek kullanılmış, milli hafızamızda Mavzer gibi bir eşya ismine sahip olmuştur. Mühimmat dolumu Peabody mekanizması ile; tetik tertibat kurulumu lever kolu ile yapılmaktadır. Namlunun gerisinde bir mermi yatağı şeklinde namlunun arkasına yol açılmak sureti ile yapılan mühimmat dolumuna Peabody Mekanizması denir. Alışık olduğumuz Mavzer tüfeklerinin bolt action yani kurma kollu mekanizmasın aksine Martini-Henry’lerin kurma kolu aşağıdadır. Kullanıcının kabiliyetine bağlı olarak dakikada ortalama 12 mermi atabilmektedir. 370 metre etkili menzili vardır. Çanakkale Cephesi’nde daha çok Jandarma birlikleri tarafından kullanılmıştır.