Tayyâreler Üzerine Endâht İçin Muvakkat Talimâtnâme

Muhâbere Muvâsala Müfettiş Umûmîliği

Tayyâreler Üzerine Endâht İçin Muvakkat Talimâtnâme

Piyâde Endâhtı

               Münferid efrâd tarafından icrâ’ edilen ateşin muvaffakıyyeti te’mîn etmesi muhtemel değildir. Hâlbuki piyâdenin kıt’a ateşi tayyârelere karşı en mü’essir bir ateştir. Binâen aleyh mümkün mertebe bölükçe endâht edilmelidir. Ateşin idâresi her dâim kumandanın elinde olmalıdır. Evvelâ yaylım ba’de avcı ateşi icrâ’ edilmeli. Endâht esnasında ekseriyyâ zuhûr eden telâş ve heyecânı teskîn için ara sıra yaylım ateşi icrâ’ edilir.

              Uzun avcı hatlarıyla ateş edilmeli. Dâimâ ayakta ve-yâhûd diz çökerek endâht edilmelidir. Tayyârenin ateş edene nazaran teşkîl ettiği zâviyeye « vaz’iyyet zâviyesi » denir. Bu zâviye tahminen veyâhûd minkale âletiyle ta’yîn edilir. Kolun kısm-ı ulyâsı ufkî vaz’iyyetde iken kısm-ı süflâsı şâkulî vaz’iyyete getirilir. Yumruğun üzerinden bakmak sûretiyle işbu zâviyenin takrîbî ta’yîni kâbildir. 

              Hedefi yumruğun üstünden rü’yet kâbil ise işbu zâviye otuz dereceden fazladır.

              Bulunulan mahalle nazaran otuz dereceden dûn bir vaz’iyyet zâviyesiyle cenbî hareket eden tayyâreye ateş edilmemelidir. Otuz derece ile takrîben doksan derece bînende görülen tayyârelere endâht için nişân-gâh sekiz yüz olarak tanzîm edilir. Takrîben amûd veya doğrudan doğruya amûd olarak dört yüz metrelik nişângâh ile endâht edilir. Tayyâreye ateş edilirken kırk tayyâre boyu önüne nişân alınmalıdır.

Topçu Ateşi

              Münferid toplarla endâhtda muvaffakıyyet nâdirdir. En iyi netîceyi takım dahlinde kademelendirilmiş endâht icrâ’ eden obüs bataryaları elde eder. Tayyâre topuna tahvîl edilmiş sahra topları münferiden isti’mâl olunmamalıdır.

Mermiyât

                İhtirâklı şarapnel hedef ittihâz olunan tayyâre uzunluğunun elli misli ilerisine atılır. Tayyâreler büyük sür’atle ilerlediklerinden tashîhât mikdârı büyük olmalıdır. Tayyâreci en ziyâde önünde vuku’ bulacak infilâkdan tevahhuş eder. Kendisi bu sûretle hiç olmazsa tebdîl-i istikamete mecbûr edilir. Tecârib netîcesi olarak nokta-i şikestlerin ale-l-ekser … olduğu sâbitdir. Yüksek nokta-i şikestler daha muvâfıkdır. Çünkü tayyâre aşağıya düşen mermi parçalarıyla dûçâr-ı hasar veyâhûd yere nüzûle mecbûr olabilir.

Makineli Tüfenk ve Makineli Toplar

               Hedef ittihâz edilen tayyârenin elli tayyâre boyu ilerisine ve biraz derinliğine ve genişliğine tarayarak endâht etmek şarttır. Sür’atle ilerlemekte bulunan tayyâre huzme içerisine girer. Tayyâre hatt-ı nişân istikâmetine geldiği zaman yine tayyârenin kendi uzunluğunun elli misli ilerisine nişân almalıdır. Nişângâh intihâbı piyâde endâhtında olduğu gibidir.

                  Makineli tüfenk bayır ve şive dayatılarak veyâhûd kundağın arka kısmı alçaltılacak vechle toprak hafr edilerek zâviye-i remmi tezyîd edilir. Tayyârelerin sür’at-i vasatîleri saniyede yirmi beş metre, yani saatte seksen kilometredir. Berî tayyâreler ekseriyyâ bin beş yüz elli iki bin metre irtifâ’ında bulunub nâdiren bin beş yüz metreden aşağı inerler. Bahrî tayyâreler ise bin beş yüz metre irtifâ’ı ekseriyyâ tecâvüz etmezler.

Düşman Tayyârelerine Karşı Alınacak Tedâbîr-i Tahaffuziyye

                    Piyâde bilâ-hareket mevkiîlerinde kalmalıdır. Askerin tayyâreden görülebilmesine en ziyâde hayvanat sebep olur. Açıkta bulunan münferid hayvânât bile bina dahline veyâhûd ağaç altına alınmalıdır. Avcı siperleri vâzıhan görülebildiklerinden dal ve yapraklarla kâmilen setr olunmalıdır. Avcı hattı ise bin metreden i’tibâren tefrîk edilemez.

Mevzide Bulunan Topçu

               Topların üstü dal ve yapraklarla setr olunmalıdır. Topçunun mevzinin gizlenmesi matlûb ise düşman tayyâresi zuhûr ettiği zaman endâht edilmemelidir. Çünkü endâht esnasında kısm-ı ulvî tayyâreden pek âşikâr olarak müşâhede olunur. Toparlaklar çalılık ormanlıklarda muhâfaza edilir, güneşli havada gölgede bulunmalıdır.

Karargâhlar

                Hayvânât tayyâreden görülmeyecek vechle setr altına konulmalıdır. Hareketten  tevakkî edilip îcâbında yere dahi yatılmalıdır.

Matbaa-i Askeriyye – 1331 [ 1915 ]