Çanakkale Kara Savaşları Günlüğü

Kitap Adı;  Çanakkale Kara Savaşları Günlüğü

Kitabın Yazarı;  Haydar Mehmet Alganer

Basım Yeri;  Deniz Kuvvetleri Basımevi, İstanbul

Basım Yılı;  2009

Sayfa Sayısı; 137

Cilt Tipi; Karton Kapak

Kağıt Cinsi ; Kitap Kağıdı

Dil; Türkçe

            Alganer, 1880 yılında İstanbul doğmuş ve 1966’da vefat etmiştir. Çanakkale Kara Savaşları sürecinde 28 Nisan 1915’te Arıburnu’ndaki 16’ncı Kolordu Kurmay Başkanlığı 1’nci Şube Müdürlüğü’ne tayin olmuştur. 28 Mayıs’ta Kurmay Başkanı olarak cepheye hareket etmiştir. 15 Ağustos’ta, 1’nci Kolordu Kurmay Başkanı sıfatıyla Anadolu yakasında bulunan Kumkale civarında görev almıştır. Son olarak ise 1 Kasım 1915’te Uzunköprü civarında bulunan 3’üncü Piyade Tümeni Kurmay Başkanlığı görevini yürütmüştür.

            Albay Haydar Mehmet Alganer, gerek bölgenin tetkiki, gerek birliklerin harbin gidişatına göre konuşlandırılmasına katkıları, gerekse dönemi en ince ayrıntılarıyla resmetmesi gibi büyük katkılar sağlamış bir Türk subayıdır. Alganer tarafından günü gününe yazılmış, bu hatırat; Çanakkale cephesinin zor şartlarından kesitler sunmaktadır. Günlük 4 Mayıs 1915 tarihinden başlayıp, 16 Ekim 1915’te sona ermektedir. Cephede bulunduğu 164 günle ilgili verdiği bilgiler farklı boyutlarda dört harita, iki kroki ve 27 fotoğraf ile desteklemektedir.

            Günlükte bahsettiği bilgilerin bir kısmını dönemin basınına yansıyan haberlerden ve kendisine ulaştırılan raporlardan elde etmiştir. Örneğin: “Alman Kurmay Binbaşı’nın anlattığına göre, Ruslar müthiş bir bozguna uğradığını, iki-üç aya kadar Ruslarla barış sağlanabileceği, Majestic zırhlısının battığını, Esat Paşa tümgeneralliğe terfi olduğunu, gelen haberlere göre düşmanın Arıtepe’ye asker çıkardığını ve Mısır’dan 40.000 asker getirildiğini belirtmiştir. Günlük, yaklaşık olarak beş buçuk aylık bir zaman dilimini kapsamakta olup, ayrıntıların üzerinde önemle durulmuştur.

            Fotoğraf ve haritalar eşliğinde hazırlanan eserde Alganer,  çok çetin geçen harbin kara, deniz ve hava harekâtlarını en ince detaylarıyla tasvir ederken savaş esnasında gittiği bölgelerin, girdiği siperlerin, hatta yediği yemeğin dahi tasvirini yaparak, dönemin özelliklerini bizlere yansıtmaktadır. Eser ayrıca dönemin en büyük ve kanlı çarpışmalarına sahne olmuş bir savaşın içinde bulunan bir subayın psikolojisini bizlere aktarmaktadır.

Çanakkale’deki manzarayı şu şekilde ifade etmiştir:

“Kalenin bütün Müslüman mahalleleri mahvolurcasına yıkılmış, sahildeki Hıristiyan mahalleleri ve civardaki bir iki Müslüman evine, kazara bir şey yapılmamış. Demek ki bütün toplar sadece İslamiyet’in bağrına yöneltilmiş. Savaş, tüfek, top ve bomba gibi müthiş sesler gittikçe şiddet kazanıyor.”

Cephede yaşandığı iddia edilen yemek sorunlarının aksine Alganer, 24 Eylül’de günlüğüne “Bölük komutanından yiyecek bir şeyler istedik. Bize biraz kebap, çay, tereyağı, bal ve zeytin hazırladı.” notunu almıştır.

Cephede yaşanan eksikleri ve yanlışlıkları dile getirir ve öneri sunmuştur:

“Gözlem yeri ile tabur beraber ise burada ne gözcüler ne de telefoncular rahat iş görebilir. Doğrusu önemli bir özlem yerinin böyle kötü bir halde olmasına üzüldüm. Buraya hem korunaklı bir yol yapılabilir hem de gözlem yeri daha derin ve rahat olabilir. Ayrıca iyi bir gözcü penceresi yapılabilir. Bütün bunlara ek olarak mükemmel bir büyük dürbün ile gözlem daha etraflı hale getirilebilir”

137 sayfadan oluşan günlük metnindeki bazı yerler anlaşılır olması için dipnotlarla tamamlanmıştır.