57. Alay’a Ait 14 Mayıs/4 Haziran 1915 Tarihleri arasındaki Muharebe Tutanakları

57. Alay’a Ait 14 Mayıs/4 Haziran 1915 Tarihleri arasındaki Muharebe Tutanakları

Tarihi:

Dakika:

Saat:

İkamet Mahalleri:

Vukuatı:

11 Mayıs 331 tarihindeki mütâreke gününde defn-i emvât

hakkındaki kolordu ta’limâtı

1 – Arıburnu muhârebe cephesindeki emvâtın defni ve mecrûhinin nakli için İngilizlerle akd olunan mütârekenin sûreti ve onun merbûtu olarak bazı nikâddaki şübâhâtı izale için tertip olan izâhat leffen gönderilmiştir.

2 – İkinci madde mucibince erkân-ı harbiyeden:           

Ondokuzuncu Fırka Erkan-ı Harbi Binbaşı İzzettin Bey

On Altıncı Fırka Erkan-ı Harbi Yüzbaşı Nazım Bey

Tercüman:       Tahir Bey

Sadık Bey

Sıhhiye Zabiti:            : Ondokuzuncu Fırka Ser-tabibi Kolağası Hüseyin Hüsnü Bey

  14. Alay 2. Tabur Tabibi Yüzbaşı Arif Hikmet Bey     

Efrat: Kolordu karargâhı jandarma ve piyade takımlarından 60 nefer ve fırkalardan onar nefer   40/100 Yekûn.

3– Bu heyet: 11/3/331 sabah saat altıda Kabatepe’de 77. Alay Kumandanı nezdinde toplanarak bütün heyet erkan-ı harp Binbaşı İzzettin Bey’in taht-ı kumandasında bulunacaktır. Saat yediyi kırk beş geçe ictima noktasında bulunmak üzere hareket edeceklerdir. İctima noktası Kabatepe’nin iki kilometre kadar şimalinde deniz kenarında siyah bir sandalın yanıdır. Burasını 77. Alay Kumandanı kendilerine gösterecektir.

4– Her fırka iki avcı hattı arasında iş görmek üzere ikişer yüz neferlik [matara, sedye, kazma ve kürekli] birer müfreze ihraz edecek ve hizmete hazır bulunduracaktır. Sıhhiye bölükleri bu müfrezenin esasını teşkil edecektir. Müfrezelere bir zabit kumanda edecek ve birer tabip verilecektir. Fakat bu hususu [birinci erkan-ı harp zabiti tarafından hısm] birinci erkan-ı harp zabitine buluştukları vakit bildirilecektir. Kabul edilmediği halde bunlar geri bırakılarak yalnız küçük zabitanın idaresi altında ve memur olan erkan-ı harp ve tabiplerin nezaretiyle iş görülecektir. İkişer yüz neferin çalışması için tarafeynce takip edilecek mıntıka hudutları bugünden ma’lûm olmayacağı ve hudutlar fırka mıntıkalarına da ihtimal ki tevâfuk etmeyeceği cihetle tayin olunan mıntıkada her fırka müfrezesinden kaçar nefer iş görmek üzere ileriye çıkacağında erkan-ı harbiye zabitânı tayin edecektir.

5– Şühedâ geriye alındıktan sonra hüviyet varakalarıyla birlikte muhallefâtı da toplanmalıdır.

Yalnız mahallinde defnedileceklerin hüviyet varakalarıyla mühâllefâtı orada alınıp ve usulüne tevfiken sebt-i defter edilecektir.

6 – Bütün kıta’atın mevzilerini belli etmemek için bulundukları mahallerde katiyen başlarını göstermeyip ancak her an düşmanın bir baskınına karşı emre hazır bulunmaları lazımdır. Bunun için mevâd-ı âtiye nazar-ı itibara almalıdır.

A– İleri hatlarda siperlerin içinde herkes silah başında bulunacak ve fakat herkes saklanıp silahsız olarak siperin tûluna ve haline göre miktar-ı kâfi [fakat mahdut] mutarassıt bulundurulacaktır.

B– Siperlerde emr olunan mutarassıtlardan başka tek bir şahsın bile başı görünmeyecektir.

Bu sebeple avcı hatlarındaki zabitânın adedi teksir edilecektir.

[Mümkün ise mutarassıtlar zabitândan intihâp olunmalıdır] Siperlerin gerisinde bulunan kıta’atta dahi hiç kimse bu harekâtı seyir maksadıyla öteye beriye gitmek veya etrafa bakmak gibi teşebbüslerde bulunmayacaklardır.

Bu hususun gerilerde bulunan batarya tarassut ve karargâh mevzileri ağırlıklar vesa’ireye dahi şümul-i tammesi vardır.    

7– İki taraf avcı hatları arasında emvât, mecrûhin, eslihâ ve teçhizat nakline memur olacak efrat en açıkgöz terbiyeli çevik gürbüz olanlarından intihap olunmalıdır. Binaenaleyh bu efrat mümkün ise bizzat fırka kumandanlarının teftiş ve mu’ayenesinden geçirilmelidir.

8 – Efradımız kat’iyen İngiliz efradıyla musâhabe etmeyecek gayet ciddi davranmakla beraber tavır ve hareketi nazikâne olacaktır.

9 – Emvâtı defnetmek için daha bu geceden geride makbereler ihzar olunacaktır. Şühedânın defninden sonra bir işaret konulması pek münâsiptir. Ateşten mâsun mahaller var ise bu geceden ihzarları daha ziyâde şayân-ı memnuniyettir.

10 – Emvât ve mecrûhin avcı hatlarının gerilerine kadar teskereci efrât tarafından getirildikten sonra orada dahi yine mahdûdü’l-mikdar silahsız teskereci efrat tarafından geriye makberelere kadar taşıttırılarak defnettirilecektir.

11 – Düşman sefa’in-i harbiye ve nakliyenin hassâten sahile takarrüb hareketleri tarassut noktalarından derhal bana bildirilecektir.

12 – Yarın için en şedit bir nizam ve intizamı talep ederim. Düşman karşısında bulunduğumuzu ve şayan-ı hürmet ve takdir görülmek için en mükemmel bir terbiye ve intizamı ira’eye mecbûr olduğumuzu unutmamayı tekrar hatıra getiririm. 10-11/3/331

Şimal Grubu ve Üçüncü

Kolordu Kumandanı

Esat

Emvâtın Defni ve Yaralıların Nakli İçin Mütâreke

Osmanlı Kuvvetleri Kumandanı Müşir Liman Von Sanders Paşa ile Bahr-i Sefid Kuvva-yı Seferiyesi Başkumandanı General Sir Hamilton arasında âtideki mevâd kabul ve takarrür etmiştir.

1 – 11 Mayıs sene 331 (24 Mayıs 1915) sabahı saat yedi buçuktan itibaren akşam saat dört buçuğa kadar iki taraf siperleri arasındaki emvâtı defin ve yaralılarını nakil için dokuz saatlik bir mütâreke kabul edilmiştir.

2 – Her iki taraftan:    İkişer erkân-ı harp zabiti   

                          İkişer tercüman

                          İkişer sıhhiye zâbiti

                          Birer beyaz bayrağı hâsıl yüzer asker

Kabatepe’nin iki kilometre şimalinde sahilde öğleden evvel saat yedi kırk beşte bulunacaktır.

Elbise:  Zabitân manevra kayışı ve mataralarını

              Efrat yalnız mataralarını hâmil olacaktır.

Siperler civarındaki arazinin tabiatı defn-i emvât ve yaralıları nakledilecek işbu arazinin mıntıkalara ayrılmasını icab ettirir. Bu hususta birinci erkân harp zabitleri görüşecekler ve suret-i inkısam hakkında karar-ı ittihaz edeceklerdir. Her bir mıntıka takriben bin metrelik tûlu ha’iz olacaktır. Ve her birinde de tarafeynden ancak ikişer yüz kişi iş başında bulunacaktır. Bu suretle siperler arasında bir çok kimselerin içtimaı men edilmiş olacaktır. Bu müfrezelerin efradında matara, sedye ve miktar-ı kâfi kazma ve kürekten ma’ada bir şey bulunmayacaktır. Tahliye işi saat sekizde başlayacak ve öğleden sonra saat dörtte veyahut işler bitince nihayet bulacaktır. Daha bir gün çalışmasına lüzum hâsıl olursa erkân-ı harp zabitleri öğleden sonra sa’at üçte buluşacaklar ve ertesi günü devam için talimat ahz ve karar ita edeceklerdir.

3 – Atideki usul vechle işe başlanacaktır. Hadd-ı fasıl tâyinine tahsis olunan müfreze sahilden itibaren işe başlayacak ve münâsib aralıkla her iki taraf siperlerinin mümkün mertebe sıhhatle ortalarına her iki taraftan birer beyaz bayraklı adam vaz’ edeceklerdir.

Erkân-ı Harbiye zabitleri ilerlemek için işareti verir vermez her mıntıkaya ait olan teskereciler siperlerden dışarıya çıkarak ve beyaz bayraklarla tayin olunan hadd-ı fasıla kadar mıntıkada ortalığı tahliye ederler şöyle ki: bütün hasım ölü ve yaralılarını merkez hattına kadar getirirler. Oradan da hasım emvât ve mecrûhini hasmın teskerecileri tarafından kaldırılır. Mamafih kaldırılması kabil olmayan efrât (yani emvat) bulundukları yerlere defnedileceklerdir.

4– Eslihâ ve teçhizat hakkında ber vech-i ati hareket olunacaktır. Ölü ve yaralılar kaldırıldıktan sonra Osmanlı teskereci efradı kendi mıntıkalarında (yani hadd-ı faslının biri tarafında) bulunan bi’l-cümle eslihâ ve teçhizatı hadd-ı fasıla kadar getireceklerdir. İngilizler tarafında (hadd-ı fasılın öte tarafında) bulunan eslihâ ve teçhizat İngilizler tarafından işbu hadd-ı fasıla kadar getirilecek Osmanlı zabitanı huzurunda mekanizmaları alınacaktır. Aynı suretle bütün Osmanlı cihetinde bulunan İngiliz tüfenkleri dahi hadd-ı fasıla getirilecek ve orada mıntıkanın tahliyesine nezaret eden İngiliz zabitlerinin muvacehesinde mekanizmaları alındıktan sonra İngilizlere tevdi olunacaktır. Bu suretle alınan mekanizmalar birlikte götürülecektir.

5– Bu mütâreke esnasında hadd-ı fasıla tayinine memur olanlarla teskereci efradından ma’ada eşhasın iki taraf siperleri arasında hareketi memnûdur. Siperlerin arkasında kıta’atın hasmâne bir vaz’iyette toplanması da mütarekenin kati’ için bir sebep kafîdir.

6– Kabatepe ile Suvla Limanı arasında hiçbir ihrac ve irkab ameliyatı icrâ’ edilmeyecektir. Diğer taraftan da Kabatepe civarında meşgul olan Osmanlı kıta’atı mütâreke esnasında hiçbir suretle takviye edilmeyecektir.

7– Mütareke esnasında siperler ve sipersiz olarak ileride bulunan avcı hatlarında muvâsala hendeklerinde ve top mevzilerinde hiçbir suretle ameliyat-ı türabiye yapılmayacaktır.

8– İki taraftan birinin şera’it-i mütârekeye muhâlif da’i-i şüphe bir hali görülünce diğer tarafın birinci erkân-ı harp zabiti mütarekeyi kati’ salahiyettar olacaktır. Ancak tarafeyn kıta’atını haberdar etmek için yarım saatte bir müsa’ade verilir. Her iki taraf kıtaatı mevzi’de durup kendilerini müdafa’aya hazır kılabilirler. Bu hal mütarekenin kat’ini icab ettirmez. Ancak ani bir hücum halinde her iki taraf vaziyetinin icâbatına göre serbesti-i harekata mâliktirler.

      9– İki taraf erkân-ı harp zabitanı bir mahal tayin edecekler ve oradan iktizâ eden raporlarını göndereceklerdir. Kendi kumandanlarıyla olan irtibat ve ittisal buradan vaki’ olacaktır. Bu mahal tayin edildikten sonra her iki tarafın bi’l-cümle kıtaatına bildirilecektir.

10 – Erkân-ı harp zabitanından başka hiçbir kimse mütârekeyi kat’ ettiremez. Bir hücum-ı ani buna dahil değildir.

11– Her iki taraf tayyareleri Kabatepe’nin üç kilometre cenubundan geçen hattın şimalindeki mıntıkada tayrân edemeyeceklerdir.

12– Ansızın bir hücum vaki olursa teskereci efrat ile hadd-ı fasıl tayinine mahsus efrad kendi hatlarına serbestce avdet edebileceklerdir. Bu esnada hiçbir kimse onların üzerine endaht etmeyeceklerdir.

13– Arazi üzerinde tayini iktiza’ eden teferru’at birinci erkân-ı harp zabitleri tarafından tayin edilecektir. Bunlar salahiyet-i tammeyi ha’iz bulunacaklardır. 10 Mayıs 331 (23 Mayıs 1915) tarihinde iki nüsha olarak yazılmış ve her iki tarafın salahiyet-i tammeyi ha’iz murahhasları tarafından imza ve te’ati edilmiştir.

Erkan-ı Harp Ka’im-makamı          Erkân-ı Harp Ka’im-makamı

Fahrettin                                 A. Skeen

Defn-i Emvat Mütarekenamesi Mevadından Bazıları

Hakkında İzâhat

Dördüncü maddeye ait: Hatt-ı faslın biri tarafında bulunan Osmanlı eslihası İngilizlere gösterildikten sonra kâmilen bizim olacaktır. Bunların mekanizması çıkarılmayacaktır. Aynı surette hatt-ı faslın öte tarafında bulunan İngiliz eslihası İngilizler tarafından bize gösterildikten sonra mekanizmaları çıkarılmadan onlara bırakılacaktır.

Altıncı maddeye ait: Kabatepe civarındaki kıta’attan maksat Arıburnu muharebe meydanındaki kıtaattır. İngilizler Arıburnu ismini şimdiye kadar bilmiyorlardı. Suvla Limanı Kemikli Burunları arasındaki limandır.

Yedinci maddeye ait: Ameliyât-ı türabiye yapılmayacak olan siperlerden maksat yalnız ön hattaki siperler değildir. Ale’l-ıtlak her siper demektir. Bu siper isterse en geri hatta olsun orada dahi ameliyat-ı türabiye yapılmayacaktır. 

Dokuzuncu maddeye ait: Siperler arasındaki emvât mecrûhin ve eslihâ ve techizat tahliyesi esnasında zuhûr edecek mûcib istihsar ve şikayet-i ahval hakkında haberler erkân-ı harp zâbitine işbu maddede zikredilen mahalle gönderilecektir. Hemen birçok siperlerden görülecek olan bu mahalle büyük bir beyaz bayrak dikilecektir.

Şimal Grubu Kumandanlığı

Tarihi: 11/3/331

Saat: 7.20 Evvel

İkamet Mahalleri: Sağ Cenahdan

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

1– Vaziyetimizde tebeddül yoktur.

2– Bu gece siperlerin takviyesiyle meşgûl olunmuştur.

3– 9.10 öğleden sonra düşman tarafından atılan bombadan lede’l-hamd bir zayiatımız yoktur. Yalnız ikinci tabur kumandanı Yüzbaşı Ata Efendi ayağından mecrûh olduğu maruzdur.

57. Alay K.

Kaymakam Avni

Tarihi: 11/3/331; Müstaceldir.

57. Alay Kumandanlığı’na

Bazı taraflarda tüfenk endahtı işitiliyor. Seri’an men edilmesi.

19. Fırka Erkân-ı Harp Reisi

İzzettin

Tarihi: 11/3/331

İkamet Mahalleri: Sağ Cenahdan

Taburlar Kumandanlıklarıyla Makineli Tüfenk Bölüğü Kumandanlığı’na

Öğleden evvel 7.30’da kat’iyen ateş kesilecekti. Ateşi kestiniz mi? Kestiniz ise kat’iyen ateş etmeyeceksiniz. Ve neticesini bana bildireceksiniz.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 11/3/331

İkamet Mahalleri: 180 Rakımlı Tepe’den

57. Alay Kumandanlığı’na

Bazı hatlarda hafriyat yapıldığı görülmüştür. Seri’an men edilmesi.

19. Fırka Erkân-ı Harp Reisi

Binbaşı İzzettin

Tarihi: 11/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Mıntıkamız cephesinde ve dâhilindeki defin ameliyatının hitâm bulduğu ma’ruzdur.

1. Tabur K.

Ali Rıza

Tarihi: 11/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

Taburun işgal etmiş olduğu cephede defn-i emvât ameliyatı hitam bulmuş ve efrad siperlerde ateşe müheyya bir halde bulunmakta oldukları ma’ruzdur.

2. Tabur K. Vekili

Yüzbaşı Kadri

Tarihi: 11/3/331

İkamet Mahalleri: İleri Mevzi’den

57. Alay Kumandanlığı’na

Cephemiz ilerisindeki ecsat gömdürülmüş ve asker kâmilen siperlere çekilmiştir.

57. Alay 3. Tabur K.

Ali Hayri

Tarihi: 11/3/331

Saat: 4.20 Sonra

İkamet Mahalleri: Sağ Cenahdan

19. Fırka Kumandanlığı’na

Cephedeki emvâtın defin ameliyatı kâmilen bitmiş ve efrâd ateşe hazır bir halde bulundukları ma’ruzdur.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 11/3/331

Saat: 4.35 Sonra

İkamet Mahalleri: Sağ Cenahdan

57. Alay Taburlar ve Makineli Bölük Kumandanlıkları’na

Bu andan itibaren her kıta’ ateşe hazır ve müteyakkız bir halde bulunulması ve zabitânın da kıtaları başında bulunması muktezâdır.

57. Alay K. Avni

Tarihi: 11/3/331

Saat: 7 Sonra

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Mıntıkamızda on iki saat zarfında bir tebeddül olmadığı.

2– Mütareke esnasında cephemizdeki umum şüheda ve lâşelerin defnolunduğu.

3– Düşman tarafından cephemize amûden getirilen hendek lâşelerle kapatılmıştır.

4– Tahkimata devam edildiği ma’ruzdur.

1. Tabur K. Ali Rıza

Tarihi: 11/3/331

Saat: 7.10 Sonra

Elliyedinci Alay Kumandanlığı’na

Bugün kable’z-zeval 8.30’da mütareke edilerek derhal defn-i emvâta mübâşeret edilmiş ve mıntıkamızda mevcut şüheda ve maktulin kamilen defnedilmiştir. Bade’z-zeval 4.35’de defn-i emvât kâmilen hitam bulmuş ve 4.45’de bi’l-fiil harbe mübaşeret edilmiştir. Mıntıkamızda son saate kadar başkaca şayan-ı arz vuku’at ve tebeddülat olmadığı ma’ruzdur.

57. Alay 2. Tabur K.

Kadri

Tarihi: 13/3/331

Saat: 11 Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

11 Mayıs sene 331 mütareke günü kendisinin fırka erkân-ı harbi olduğunu söyleyen bir zat Ondördüncü Alay’da düşman siperlerine doğru dört lağım yapıldığını ve bizim de düşmana doğru taayyün etmiş olduğu mahalden bir lağım hafr etmekliğimizi emretmiştir. Gösterilen mahalden ameliyata mübaşeret ve el-ân çalışılmakta bulunduğu ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K. Vekili

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 13/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Sabahleyin verilen raporda beş şehit altı mecrûh on hafif mecrûh bildirilmişse de şimdi icra edilen tahkikatta beş şehit elli yedi mecrûh bulunduğu anlaşılmış olmakla tashih maruzdur.

2– Bombalar çift olarak endaht edildiği ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K. V.

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 13/3/331

İkamet Mahalleri: Sağ Cenah İleri Mevzi’inden

Elliyedinci Alay Kumandanlığı’na

Şehr-i hal-i rumînin on üçüncü günü taburumuz dâhilinde hiç vuku’at yoktur. El-yevm tek tük ateş te’ati edildiği ma’ruzdur.

57. Alay 3. Tabur Kumandanı

Yüzbaşı Ali Hayri

Tarihi: 13/3/331

Saat: 7.55 Sonra

Elliyedinci Alay Kumandanlığı’na

6/3/331 tarihinde mıntıkamız ilerisinde bulunup düşmandan zapt olunan siper takviye edilmiş ve mazgallar ikmal edilmiştir. Bu sayede düşmanın dereden mürûr ve uburumen edildiği gibi cephesinde bulunan düşmanı ve dereyi müessir bir surette ateş altına almakta dolayısıyla gerideki hatlarımızı ve mıntıkamızın sağ cenahı taht-ı emniyete alarak düşmana bir adım bile ileri attırmamaktadır. Mıntıkamızda marrü’l-arz vekâyiden başka şayan-ı arz hiçbir tebeddülat vuku’ bulmadığı ma’ruzdur.

57. Alay 2. Tabur K. V.

Yüzbaşı Kadri

Mülahazat: İşbu rapor sureti aynen ve başkaca tebeddülat olmadığı ilaveten dermiyanla fırka kumandanlığına takdim edilmiştir. 7.55 sonrada.

Tarihi: 13/3/331

Taburlar Kumandanlıkları’na

Fırka kumandanı bey siperler ameliyatını ikmal ettikten sonra tebdil edileceği alay kumandanı beye söylemişler. Yarına kadar işler biter ise yarın teftiş edip tebdil ettirecektir. İşbu bitmez ise bekleyeceğimizin tebliği emr-i kumandan iktizasındandır.

57. Alay Yaveri

Ala’addin

Tarihi: 14/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

1 – On iki saat zarfında mıntıkamızda hiçbir tebeddül yoktur.

2 – Bu gece mitralyöz ateşinden bir mecrûhumuz vardır.

3 – Siperlerimiz matlûba muvafık surette tahkim ve tathir edilmiş olduğu ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K. V.

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 14/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Taburumuzun taht-ı işgalinde bulunan siperlerin tahkimatı takviye ve ikmal edilmiştir ve hiçbir nevâkısı kalmamıştır.

2– Dün akşamüstü grupla beraber düşmanın cephane yolu içerisinde gönderilen keşif kolu düşmanın bir telefon kablosunu almıştır.

3– Mıntıkamızda şayan-ı arz hiçbir tebeddülat ve vuku’at olmadığı ma’ruzdur.

57. Alay 2. Tabur K. V.

Yüzbaşı Kadri

Tarihi: 14/3/331

İkamet Mahalleri: Sağ Cenah İleri Mevzi’inden

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Vaziyette tebeddül yoktur.

2– Siperlerin nevâkısı ikmal ettirilmiş ve yeniden mazgallar küşât ettirilmiştir. Abdesthaneler  yaptırılmış sol cenah bölüğünde yeniden açtırılmakta olan takarrüb yolunun dört metrelik mahalli mesturlu surette zuhûr eden köklerden dolayı ikmal edilememiş mamafih ameliyata devam ettirilmiştir.

3 – Bir neferimiz mecrûhumuz vardır.

57. Alay 3. Tabur Kumandanı

Yüzbaşı Hayri Ali

Tarihi: 14/3/331

Saat: 7.30 Öğleden Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Bu sabah saat dört buçukta Altmış Dördüncü Alay’ın yeni tutmuş olduğu ileri hatta ihzar olunan bir tüfenklik mevzi’de düşman ordugahına [57. Alay 2. Tabur cephesinde ve dere içinde bulunan] düşmana baskın ateşi yapılmıştır.

2– Esna-yı endahtta tam isabet olarak gelen bir dane takım kumandanım olan Başçavuş Şevki Efendi’nin şehadetine Ahmet oğlu İsmail’in ağır mecrûhuna ve benim de hafif olarak elimden yaralanmama mucib oldu.

3– (265) numerolu makineli tüfenkte su zarfı ircâ yayından sakatlanmıştır.

4 – (250) mermi sarf edilmiştir.

57. Alay Makineli Tüfenk Mülazımı

Mehmet Hikmet

 Tarihi: 14/3/331

Saat: 7.50 Evvel

İkamet Mahalleri: Cesaret Tepesi’nin Cenub-i Şarkisi’nden

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

1– Vaziyette tebeddül yoktur.

2– Siperlerin nevâkısı ikmal edilmiş ve yeniden mazgallar küşât ettirilmiş abdesthaneler yaptırılmış elhaletü hazihi siperlerden bir noksan kalmamıştır.

3– Dün akşamüstü grupla beraber ikinci tabur cephesinde düşmanın irtibat hendeğine gönderilen bir keşif kolu tarafından bir telefon kablosu igtinam edilerek takdim kılınmıştır.

4– Bu sabah 4.30 evvelde 64. Alay cephesinde yeni yapılan ileri siperde bulunan makineli tüfenklerden birisi düşman ordugahını ateş altına alınca düşman topçusu tarafından atılan ve mazgaldan içeriye giren bir daneden tüfenk gayr-i kabil-i istimal bir hale gelmiş takım kumandanı şehit ve bir ağır yaralı vermiştir. Bölük kumandanlığının raporu da merbûten takdim kılınmıştır.

5– Makineli tüfenk bölüğü kumandanının ifadesine nazaran düşmanın ordugâhı tamamıyla o siperden meşhût olmakta ve dere içinde boylu boyuna çadırlar ve kalabalık(?) düşman askerleri bulunmaktadır. Bu dere içine münasib bir yerden bir topçu ateşi tevcih olunursa mühim tesir yapacaktır. Piyade tarafından yapılan siper mazgalları dere içerisindeki düşmanı ateş altına alınacak derecede fena yapıldığından takım zabitinin ifadesinden anlaşıldığı ma’ruzdur.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 14/3/331

Saat: Evvel

İkamet Mahalleri: 180 Rakımlı Tepe’nin Cenub-i Şarkisi’nden

 [Fırka Emr-i Yevmisi]

1– Ekseriya ordugâhlar ve ihtiyatlar, ağırlıklar açıkta bulunuyor. Tayyare ile düşman hem kuvvetimizi ve hem de mevâzimizi keşfederek tayyarelerle bomba atmak ve gemilerine ateş ettirmek suretiyle kıtaatımızı ihzar etmektedir. Binaenaleyh bi’l-cümle ordugâh ve bark mahallerinin bi’l-hassa araziye uydurulmak suretiyle üzerlerinin maskelenmesi lazımdır.

2– Ordugâhlarda kır hayvanların üzerleri örtülmemesi ve kıta’at baytarları tarafından fırka ser-baytarlığına bil-müraca’a bu gibi hayvanlar boyatılmalıdır.

3– Kıta’at köhneleşmiş hasta teskerelerini Yalova karşısındaki Kolordu ecza-yı tıbbiye müdahharından tebdil edecekleri gibi eksiklerini dahi oradan ikmal edeceklerdir.

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

M. Kemal

Mülahazat:[6] maddeden ibaret işbu emirlerinin işbu üç maddesi harekat-ı vuku’at-ı askeriyeye ta’allûku cihetiyle kayd edilmiştir.  

    Tarihi: 14/3/331

Saat: 11.30 Kablezzeval

İkamet Mahalleri: 180 Rakımlı Tepe’nin Cenub-i Şarkisi’nden

 [Fırka Emr-i Yevmîsi]

Madde

1– Elli Yedinci Alay işgal eylediği mevzi’i Yirmi Yedinci Alay’a devir ve teslim edecek ve fırka ihtiyatı olmak üzere Düztepe’nin cenûbundaki 180 Rakımlı Tepe’nin şarkında Düztepe’den inen ikinci dereye gidecektir. Mevki hakkında izahat almak üzere alay yaveri haritayla birlikte karargaha gelecektir.

2– Yirmi Yedinci Alay emrimin vusûlünü müte’akib Elli Yedinci Alay’ın mevzi’ini tesellüme başlayacak ve evvelki tebligat da’iresinde iştigal eyleyecektir.

3– Mevzi’in teslimi bir cenâhtan başlayarak kısım kısım ve kemal-i sükûnetle ve düşmana hiss ettirilmeksizin icrâ olunacaktır. Teslimin hitamı ve Elliyedinci Alay’ın yeni ta’yin olunan mevaki’e muvâsalatı derhal bana bildirilecektir. Bu tesellüm keyfiyetinin devam eylediği müddetce diğer cephelerde daha müteyakkız bulunulması lazımdır.

Ondokuzuncu Fırka Kumandanı

Ka’im-makam M. Kemal

Tarihi: 14/3/331

Saat: Sonra

İkamet Mahalleri: Cesaret Tepesi’nin Cenub-i Şarkisi’nden

Taburlar Kumandanlıklarıyla Makineli Tüfenk Bölüğü’ne

1– 27. Alay ile devir ve teslim mu’amelesi sağ cenâhtan itibaren başlayacaktır.

2– Her tabur teslim mu’amelesini bildirince ihtiyat mahalline kemal-i sükunetle hareket edecektir.

3 – Gidilecek yeri ta’yin için şimdi her taburun yâveri (yaveri olmayan diğer bir zabit) alay yaverinin yanına gelecek ve birlikte ihtiyat yerine gidilecektir.

4 – Ben şimdi mahal-i cedide gideceğim.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 14/3/331

Saat: 7.10 Sonra

Alay Kumandanlığı’na

1– Taburun mıntıkası Yirmi Yedinci Alay’ın üçüncü taburun iki bölüğüne teslim olunmuştur. Saat altıda şimdiki ordugahımıza müteveccihen hareket olunmuştur.

2– On iki saat zarfında iki mecrûhumuz olduğu ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K. Vekili

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 21/3/331

İkamet Mahalleri: 180 Rakımlı Tepe’nin Cenub-i Şarkisi’nden

Fırkadan âtideki emir alındı.

Madde

1– Fırkamız mıntıkasındaki siperlerimizi numrolarla mukâbilindeki düşman siperlerini harflerle gösterir 1/12.500 mikyasındaki kroki leffen gönderilmiştir. Bâdemâ herhangi bir siperimizden bahis edildiği zaman numerosunun ve düşmanınkinden bahis olunduğunda o sipere ait harfin zikredilmesi muktezâdır.

2– 57. Alay yeniden işgal edeceği ve 45. Alay 3. Tabur halen işgal ettiği siperlere 16/3/331 tarihinde tebliğ olunan [tahkimat hakkındaki talimat] mucibince numrolar ve mukâbilindeki düşman siperlerine de harfler verecekler ve mezkûr tertibata ait krokinin bir suretini yarın akşama kadar fırkaya göndereceklerdir.

Ondokuzuncu Fırka Kumandanı Emriyle

Erkân-ı Harp Binbaşı İzzettin

Tarihi: 21/3/331

57. Alay Kumandanlığı’na

Burada bulunan telefoncular taburuyla beraber hareket ediyor. Bunların yerine telefondan anlayan miktar-ı kafi efradın izamı ve makine içerisinde daima tebdil edilmesi lazım gelen bataryalardan birkaç adet irsali ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K.

Yüzbaşı Ali Rıza

Mülahezât: Şimdilik orada kalmaları fırka kumandanı emri iktizâsından olduğu cevâben bildirildi.

Tarihi: 21/3/331

Saat: 9.15 Sonra

İkamet Mahalleri: Bomba Tepesi

57. Alay Kumandanlığı’na

1– Onbeşinci Alay’ın birinci taburundan siperler teslim alınmıştır. Siperler iki bölükle işgal edilmiş ve diğer iki bölük gerideki dere içerisinde ihtiyatta bırakılmıştır.

2– Bugün siperlerin tesellümünü müte’akip düşmanın attığı bombalarla bir şehit ve altı yaralı vardır.

3– Burada mevcût istihkâm takımı bölüğü kumandanlığından aldığı emir üzerine hareket etmiştir. Bir miktar kereste mevcût olduğundan bazı mühim mahallerde mahfuz mahaller inşası için bir istihkâm takımına lüzum vardır.

4– Burada tüfenkten ziyade bomba muhârebesi cereyan etmektedir. 15. Alay 1. Tabur’dan bir sandık bomba (50) adet teslim aldım. Ve şimdiden bölüklere tevzi’ ettim. Bomba celp ve i’tâsı husûsunun nazar-ı dikkate alınmasını da arz ederim.

        5– Sağ cenahla 27. Alay 2. Tabur ile irtibat peydâ ettim. Bu gece en ileride bulunan altı mangalık siperin işgalini müte’akip (bu siper bu anda teslim alınmaktadır) 57. Alay 1. Tabur ile de sol cenâhımla irtibat peydâ etmiş olacağım.

57. Alay 3. Tabur K.

Ali Hayri

Tarihi: 21/3/331

Saat: 10.40 Sonra

57. Alay Kumandanlığı’na

1 – Burada mevcût olduğunu bildirdiğim bir sandık bombanın fitilleri takılmış ve endahta ihzar edilmiş bir haldedir.  Ve bunun elhaletü hazihi otuzu sarf olunmuştur. Gönderilen fitiller için ayrıca bomba gönderilmesi.

2 – Ateş kestirilmiştir. Bölükler her bir hale karşı müteyakkızdır.

57. Alay 3. Tabur K.

Yüzbaşı Ali Hayri

Tarihi: 21/3/331

Saat: 12.15 Sonra

İkamet Mahalleri: Sol Cenah

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

Beşinci Fırka kıtaatının terk ettiği siperlerin bazı mühim mahallerinde mahal-i mahfuza inşâsı için burada mevcût kereste vardır. Mezkûr mahallerin inşasında istihdam edilmek üzere bir istihkam takımının gönderilmesi ma’ruzdur.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 22/3/331

Saat: 8 Evvel

Elliyedinci Alay Kumandanlığı’na

1– On iki saat zarfında beş mecrûh vardır.

2– Düşman geceleyin havai bomba ve el bombaları atmış ise de geriye düşmüş olduğundan lede’l-hamd bu yüzden zayi’at yoktur.

3– Bir defa şiddetli olmak üzere düşman tarafından mitralyöz ve piyade ateşi devam etmiş ise de tarafımızdan tek tük mukabele edilmiş olduğu ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K.

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 22/3/331

Saat: 8.10 Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

1 – Tabur emr olunan ihtiyat mevkiinde bölükler takım kolu nizamında ve tabur geniş kolda tabi’ye edilmiştir. Efrada mahal-i mahfûza yaptırılmak üzere odun celp edilmektedir.

2 – Dün şarapnel tesiriyle bir mecrûhumuz olup başkaca bir vuku’atımız olmadığı ma’ruzdur.

57. Alay 2. Tabur K. V.

Yüzbaşı Kadri

Tarihi: 22/3/331

Saat: 8.30 Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

Düşman bu gece mevzi’imize bomba atmıştır. Yirmi mecrûh ile bir şehid olup başka hiçbir vuku’at olmadığı ma’ruzdur.  

57. Alay 3. Tabur K.

Ali Hayri

Tarihi: 22/3/331

Saat: 9 Evvel

İkamet Mahalleri: Sol Cenahtan

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

1– Vaziyetimizde tebeddül yoktur.

2– Düşmanın bu gece attığı bombalardan üçüncü taburdan yirmi mecrûh ile bir şehidimiz vardır.

3– Bombaya ve fazla olarak elli kadar fitile eşit ihtiyaç vardır.

4– Dün akşam talep edilen istihkâm müfrezesinin gönderilmesine müsa’ade buyurulması maruzdur.

57. Alay K.

Ka’im-makam Avni

Fırkanın âtideki emriyle merbût nizam-ı harbine ait cetvel fırkadan alındı.

Tarihi: 22/3/331

İkamet Mahalleri: 180 Rakımlı Tepe’nin Cenub-i Şarkisi’nden

57. Alay Kumandanlığı’na

6 Mayıs sene 331’den beri fırkaya; kıta’at-ı sa’irenin de iltihakından hâsıl olan nizam-ı harpten bir adedi leffen gönderilmiştir.  Mahrem tutulacak ve yalnız fırkadan doğrudan doğruya emir alan cüzi-i tam kumandanlarında bulunacaktır.

Ondokuzuncu Fırka Kumandanı

Miralay M. Kemal

Mülahazat: [Nizam-ı harbe merbuttur.]

Tarihi: 22/3/331

Saat: 10 Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

Şimdi siperleri dolaştım. Sağ tarafta düşmanın mitralyözünden ve sol tarafta hatt-ı içtimaın en yüksek yerine yerleştirdiği mitralyözlerden istinat bölükleri ateş altına alınıyor. Şimdi iki yaralı vardır. Bunlardan muhafaza olunmak üzere altı yüz kum torbasına ihtiyaç vardır. Aynı zamanda evvelce arz etmiş olduğum gibi muvâsala yolları ve istinat mevkilerinde esaslı tamirat ve ıslahat yapmak için hiç vakit fevt etmemek lazım gelir.

Evvelce istediğimiz istihkâm müfrezesinin bir an evvel gönderilmesi lüzûmu ma’ruzdur.

57. Alay 1. Tabur K. V.

Yüzbaşı Ali Rıza

Tarihi: 22/3/331

Saat: 10.05 Evvel

İkamet Mahalleri: Sol Cenahtan

Ondokuzuncu Fırka Kumandanlığı’na

1– Düşmanın sağ cenaha atmakta olduğu bombaların te’siriyle her gece yirmi, otuz zayi’at verdiği Beşinci Fırkanın yevmi-i zayiat cetvellerinin tetkikinden anlaşılmıştır. Bunun bir an evvel önüne geçmek için ileri hatta bulunan siperlerin üzerlerinin açık olan kısımlarının burada mevcut kalacaklarla bir an evvel setr olunması icap eder. Bunun için bugün behemehâl bir istihkam takımının muktedir bir zabitle gönderilmesi.

2– Sol cenâhımızdaki birinci tabur siperlerinin sol yan gerisi ve kademenin üzerinde gedik noktasının sol tarafında bir mitralyöz yerleştiren ve da’ima tedricle ilerleyen düşmanın istinatlarımızı yan ateşinden muhafaza için bir çok ara siperleri yapmak lazımdır.

3– Edirne Sırtları üzerinde ikinci hatt-ı müdafa’a siperleri kâmilen mazgalsız açıktır. Bunlara da mazgal lazımdır.

4– İşbu son üç maddedeki imalat için lâ’akal bin beş yüz kum torbasıyla ayrıca da bir istihkam müfrezesinin gönderilmesine müsa’ade buyurulması ehemmiyetle ma’ruzdur.

57. Alay Kumandanı

Ka’im-makam Avni

Tarihi: 22/3/331

Saat: 1.30 Evvel

57. Alay Kumandanlığı’na

Her an düşmanı tarassut etmekte bulunan nişancı onbaşısı ve diğer nişancı onbaşısına kalkanın nişangâh deliğinden düşman istikametini ve siperlerini göstermekte iken düşmanın piyâde mermisiyle bir tüfenk çavuşu şehit ve bir nişancı ağır diğer nişancı hafif olarak mecrûh oldukları alınan rapor üzerine ma’ruzdur. 

57. Alay 1. Tabur K.

Ali Rıza