Bursa Seyyar Jandarma Taburu

BURSA SEYYAR JANDARMA TABURU

            1  Numaralı  ceride 34 sayfa olup, 11 Nisan 1331 – 31 Temmuz 1331 (24 Nisan 1915-13 Ağustos 1915) dönemini kapsamaktadır.

            Bursa Seyyar J.Taburu, Temmuz 1330 (Temmuz 1914) tarihinde Maydos bölgesine gelerek Koyun Limanı (hariç), Soğandere (dahil) olan bölgenin tarassuduna memur edilmiş (gözetlemekle görevlendirilmiş), o zamandan 10 Nisan 1331 (23 Nisan 1915) tarihine kadar olan savaşta, Maydos bombardımanında taburun eşyası ve Harp Ceridesi yanmıştır.

                           Gelibolu 3 ncüKor. K.lığından (Telefon emri)

            Mıntıkanızı, bugün oraya gelecek Nizamiye Taburuna devrederek 11/12 Nisan 1331 (24/25 Nisan 1915) sabahı Kilye İskelesinde hazır bulunan vapura bineceksiniz. Taburumuzun fazla erzakını gelen tabura devrediniz ve hareketinizi telefonla Kolorduya bildiriniz.

                                                                                              3 ncü Kolordu K.

                                                                                                      Miriliva

                                                                                                          Esat

            Bu emir üzerine bölgeyi 77 nci Alay, 3 ncü Tabur’a teslim ederek gece taburla birlikte Kilye’ye hareket olunmuştur.

                                        Gelibolu 3 ncü Kolordu K.

            77. Alay’ın 3 ncü Taburu’na bölgeyi ve mevcut talimatı vürut eden (gelen) tabura teslim ettik. Alessabah (sabah erkenden) Kilye iskelesinde bulunmak üzere Turşun’a  hareket edildiği arz olunur.

                                                                       11/12 Nisan 1331 (24/25 Nisan 1915)

                                                                               Bursa Seyyar J.Tb.K.                                                                                                   Hasan Tahsin

            Tabur, sabahleyin Kilye’ye gelerek iskelede hazır bulunan Sirketi Hayriye’nin 65 No.lu vapuruna binip hareket etmek üzere iken Kolordu’dan gelen emir üzerine tekrar vapurdan asker çıkarılarak, Kolordu Komutanı’nın emrini beklememiz 9 ncu Tümen Komutanlığınca emredildi. Bunun üzerene, o sırada düşmanın Kilye ve Maydos civarını bombardıman etmesi hasebiyle (nedeniyle) Kilye’de uygun bir arazi gerisinde tabur içtima ettirilerek Kolordu Komutanı beklendi.

                                         Kilye’de Bursa Seyyar J. Tb. K.

            Taburunuz şimdilik ihtiyat olarak Kilye’de kalacaktır. Maltepe, Kayatepe, Kirte ile irtibat tesis ediniz.

                                                                                  12 Nisan 1331 (25 Nisan 1915)

                                                                                        3 ncü Kolordu K.adına

                                                                                            Kur. Bşk. Fahrettin

            Tabur, ihtiyat olarak Kilye Limanında kalmıştır. 4 ncü Bl. Kirte ile, 2 nci Bl.Maltepe ile, 1 nci Bl. Kayalıtepe ile irtibat sağlamak üzere devriye çıkmıştır.

                                         Kilye’de Bursa Seyyar J.Tabur K.

            Taburunuzla hemen Maydos Serafin Çiftliği üzerinde Seratin Çiftliği batısındaki Kayalıtepe’ye gidiniz. Kendinizi katiyen düşmana göstermeyiniz. Düşmanın ansızın Kumtepe’ye asker çıkararak Kayalıtepe’yi zaptetmesine meydan vermeyeceksiniz. Kirte civarında bulunan 9 ncu Tümen ile irtibat sağlayınız. Kayalıtepe güneyide Palamutlu Sırtları’nın gerisinde bulunan 77 nci Alay ile irtibat sağlayınız.

                                                                                  3 ncü Kolordu Komutanı

                                                                                               Miriliva

                                                                                                   Esat

            Yarım saat sonra muharebe ağırlığı ile Kayalıtepe’ye hareket edildi. 4 ncü Bölüğün bir Takımı, Mantelli Topçu Komutanı’na terk edildi. 12/13 Nisan 1331 (25/26 Nisan 1915) saat 23.00 evvelde (02.30’da) Kayalıtepe’ye varılarak 26 ncı Alay’ın 4 ncü Taburu ve Kayalıtepe güneyindeki 77 nci Alay’la irtibat sağlandı. Bu tepede Mantelli bir batarya vardı. Tabur, derhal sağ ve sol kanatta iki bölüğünü toplu olarak bulundurmuş, Kumtepe’deki Tabur’la irtibat sağlamıştır.

            Sabaha karşı 9 ncu Tümen’den bir subay şu emri tebliğ etmiştir:

            “Taburunuzun bir bölüğünü Mantelli topların korunmasına bırakınız. Tabura birini vekil bırakıp dörtnala karargaha geliniz.” Bunun üzerine 4 ncü Bl., Mantelli topların muhafazasına terkedildi. 1 nci Bl. K. vekil bırakılarak Kirte gerisindeki 9 ncu Tümen Karargahına dörtnala hareket ederek şu emri aldım:

                                               Bursa Seyyar J. Tabur K.

            Savunma hattı, Kirte-Seddülbahir şosesi ile ikiye ayrılmıştır. Sağdaki kısım 20 nci Alay, soldaki kısım 26 ncı Alay tarafından savunulacaktır. Taburunuz 26 ncı Alay emrine verilmiştir. Kirte’nin 800 metre ilerisinde haritanın göstereceği yerlerde Taburunuz siper yapacaktır. Şimdi, Kirte’nin bir kilometre güneyindeki 26 ncı AlayKomutanı’na gidiniz ve Taburunuzu grup ile beraber (güneşin batması ile birlikte) yanınıza getiriniz.

            13/14 Şubat 1331 (26/27 Nisan 1915) 9 ncu Tümen Kur.Bşk. Mehmet Hulusi

            Taburun komutasını yine 1 nci Bl.Komutanı’na bırakarak, Kirte’nin bir kilometre güneyindeki 26 ncı Alay Kh.’a hareket ettim. Düşmanın Seddülbahir, Morto limanlarında bulunan gemilerinin bombardımanı altında adı geçen Karragaha geldim. Karargah, bombardımana uğradığından kargaşa içindeydi. Alay Komutanı, taburlarını toplamak üzere bulunuyordu. Kendisi ile görüştüm ve taburu gece Alay Karargahına getirttim. Alay’dan şu emri alınmıştır:

                              Bursa Seyyar J. Taburu Komutanlığına

            1. Bursa Seyyar J.Tb., 26 ncı Alay emrine tabidir.

            2. Savunma hattı: Kirte-Seddülbahir şosesi ile ikiye ayrılmıştır. 20 nci Alay sağda, 26 ncı Alay sol tarafta savunuyor. Bursa J.Taburu, Domuzderesi mansabının batısındaki tepenin güney eteklerinde ve bu tepenin batısında şoseye kadar olan kısımlara üç taburla grup yapacaktır. 26 ncı Alay, tahkim malzemesini bu iş için taburunuza verecektir. Haritada gösterdiğim yerlere siper yapılacaktır. Muharebeden çıkan kuvvetler iyice tensik ve subay mevcuduna göre taksim edilecektir. Şehit olan subay ve eratın isimleri bana bildirecektir.

                                                                       13/14 Şubat 1331 (26/27 Nisan 1915)

                                                                                  26 ncı Alay Komutanı

                                                                                               Kadri

            Alay emir subayı, yanıma alınarak bölükleri tahkimat yapacağı yerlere gidildi. Taburun cephesi 3,5 kilometreyi geçiyordu. Emir ve idaresi güçlük göstermeye başladı. Çünkü Tabur, hem siper yapacak, hem de düşmanın baskınına uğramamak üzere ileri karakol düzeni alacaktı. Taburun elindeki kazma, kürek ve bölükler ikişer takımlar baş siperi yapabilmişlerdir. Maalesef (ne yazıkki) 26 ncı Alay kazma, kürek göndermedi. Sabahleyin 26 ncı Alay K.lığından aşağıdaki emir alındı:

            Acele                          Bursa Seyyar J. Tabur K.

            Düşman Seddülbahir cihetinden (tarafından, yönünden) ilerliyor. Bölükleriniz bulundukları cepheden taarruza geçsin. Siz de Domuzdere tarafındaki bölüklerle hareket ediniz. 26 ncı Alay’ın 3 ncü Taburu, Domuzdere’de ihtiyatta bulunacaktır. Ben de taburun yanındayım.

                                                                       13/14 Şubat 1331 (26/27 Nisan 1915)

                                                                                  26 ncı Alay Komutanı

                                                                                              Kadri

                                        1, 2 ve 3 ncü Bölük Komutanlarına

            1. Düşmanın Seddülbahir istikametinde ilerlediği ve Bl.lerin bulundukları yerler taarruza geçmesi 26 ncı Alay K.lığından emredilmiştir.

            2. Bulunduğunuz mevziden taaruza geçiniz. Takviyeye gelen Kıta K.ları kıdemli ise onların emir ve komutasına giriniz. Ben, Hisarlık sırtlarında 2 ncü Bölük’ün yanında bulunuyorum. İstihbarat sağlamaya çaba harcayınız.

                                                                       Bursa Sey. J. Tb. K.

                                                                            Hasan Tahsin

            Aldığım emri Bl.lere tebliğ ettim. Kendim Hisarlık’a doğru gederek Taburumun 2.Bl. ve 26 ncı Alay’ın….. Bl. ile göüşerek, Hisarlık Kalesine doğru ilerlemekte, adı geçen Kale’de Külliyetli (çok miktarda) düşman askeri ve Hisarlık karşısında(12) zırhlı tarafından bombardıman ed6ilmekte olduğu halde Hisarlık sırtlarına kadar ilerlemiş ve sağ kanadımızla irtibat sağlanmıştı. Gece, taburumuzun 1 nci ve 4 ncü Bölükleri, 26 ncı Alay K.lığından verilen emir üzerine tabura iltihak ettirildi. Tabur, üç bölük Jandarma ve bir bölük nizamiye olmak üzere mürettep bir tabur halini aldı.

            Düşman, Hisarlık Kalesi’nde bulunduğu cihette bir baskına uğramamak için üç bölük ileri hatta ve bir Bl. istinatta olmak üzere mevzi işgal edildi. Erata hemen tahkimat yapılması için emir verildi. Sol kanadımıza Kerevizdere’de İstanbul J.Taburu’nun 4 ncü Bölüğü ve sağ kanadımız gerisinde 25 nci Alay bulunuyordu. Gece 26 ncı Alay K.lığından şu emir alınmıştır:

                                               Bursa Seyyar J. Tabur K.

                                                                                  Kirte Güneyi

                                                                                  14 Şubat 1331 (27 Nisan 1915)

            Acele, şimdi taburunuzla Morto limanındaki Hisarlık mevkiinin zaptını görmek isterim. Hisarlık’ın düşmandan temizlenmesi lazımdır. Ben ordugahtayım. Muhabereyi (haberleşmeyi) acele tesis ediniz (kurunuz, sağlayınız).

                                                                                              26 ncı Alay K.

                                                                                                     Kadri

            Bu emir alınınca şafakla beraber taarruza geçmek için bölüklere emir verildi. Taarruz anında düşmanın Morto limanı ve Hisarlık Kalesi cihetinden (yönünden) üç tabur kuvvetindeki piyadesinin mevziimize doğru ilerlediği haberi geldi. Düşmandan aldığım bilgiyi bağlı olduğum alaya bildirmekle beraber piyade muharebesi başladı. Bidayette (başlangıçta) yol kolu düzeninde ilerleyen düşman, ateşimiz altında ilerlemek istemişse de şiddetli bir karşılık üzerine taburlar avcıya yatarak ateş teatesine ( karşılıklı ateş edilmeye) başlandı. Şiddetli ateş sonucunda Morto Limanına doğru ihtiyattaki bölük, sağ kanadı takviye ederek düşmanı ricat ettirmeye muvaffak olmuştur (Düşmanı geri çekilmek zorunda bırakmıştır). Düşman, gemilerden kendi askerleri üzerine yapılan mitralyöz ateşi ile (ağır makineli tüfek ateşi ile) tekrar ileriye sürülmüş ise de, düşmanın kuvvei maneviyesi (morali) kırık olması hasebiyle (nedeniyle), sağ kanatta bulunan Bursa Seyyar J.Tabur’u 1 nci Bölüğü, bir takımla düşmana süngü hücumu yaparak tardetmiş (kovmuş), donanma ve Hisarlık Kalesi’ndeki düşman ağır makinalı tüfekleri yeniden kendi askerine ateş açarak, düşman zorunlu olarak iki ateş arasında kalmaya mecbur olmuştur.

            Düşmanla yapılan üç, dört saatlik muharebede taburun üç bölüğü yüz kadar şehit ve iki yüz kadar yaralı vermiştir.

            Sağ kanadımızda bulunan nizamiye Kıtaatının (Kara Ordusu Birliklerinin) topçu ateşi altında barınamayarak geri çekildiği görüldü. Aynı zamanda taburumuzun da Soğanlıdere istikametine çekilmesi Alay K. İrfan Bey tarafından emredildiği taburumuzun 3 ncü Bölük komutanı Üsteğmen Fazıl Efendi’nin Alay Karargahı’ndan gönderdiği rapordan anlaşılmışsa da bulunduğumuz mevkiden çekilmek Kıtaatı büstünün mahvetmek olduğundan bulunduğumuz mevkide muharebe etmeye karar verdim ve harbe devam ettim.

            Bu sırada Alçıtepe istikametinden birçok birliklerin ilerlemekte olduğu görüldü. 4-5 saat kadar taburun hiçbir taraftan cephane alması mümkün olmadığından yaralı ve şehitlerin cephanesiyle idare edildi. O sırada sol kanadımızda bulunan İstanbul J.Taburu’ndan bir kısım kuvvetten cephane istemek üzere aşağıdaki rapor yazılmıştır.

                                                  Beyoğlu J. Bölük K.

            Sol kanadımıza düşman münasip bir yere mitralyöz kurmuştur. Bölükten bir kısım kuvvet ayırarak mitralyözün bulunduğu cepheye istikamet aldırılması, on sandık ihtiyat cephane gönderilmesi.

            Bölük Komutanı cephane göndermediği gibi, sol kanadımızın açık bırakarak bulunduğu mevkiden çekilmiştir. Aynı zamanda 26 ncı Alay 12 nci Bölük’ün kıdemli küçük zabiti (erbaşı) Yusuf Ziya Efendi komutasında bir kısım asker geldi. Taburun gerekli mevkileri bunlarla takviye olundu. Bu çavuş cidden pek cesur ve takımını fevkalade bir surette (olağanüstü biçimde) sevk ve idare etmiştir (yönetmiştir).

            Alçıtepe istikametinden ilerleyen birlikler de bulunduğumuz sırtın 300 metre gerisinde mevzi alarak bizi düşman sanıp ateş etmeye başladılar. Adı geçen eratın binbir güçlükle ateşleri kestirilerek bulunduğumuz Hisarlık Sırtlarına kadar getirildi. Gelen tabur, geride bulunan sırttan Hisarlık Sırtlarına kadar getirilmiş ve avcılarımızı takviye etmeyip Hisarlık Sırtlarından düşmana karşı ateş açtıkları ve adı geçen bölük eratının daha ileri sevkedilmesi için 19 ncu Alay’ın bölük komutanlarına müracaatım üzerine eratını ileri sürerek Jandarma Birlikleri takviye olundu ve bizim kıtamız da arkalarından vurulmak gibi bir felaketten kurtuldu. Düşmanla gruba kadar (güneş batıncaya kadar) piyade ve topçu ateşi devam etti. Gece, taburlar ve bölükler birbirlerine karışık olduğu halde mevzilerini korudular. Yüz kadar Jandarma ile Beyoğlu J.Taburu 4 ncü Bölük’ün terk etmiş olduğu mevzi işgal edildi. Bu günkü muharebede 90 er şehit, 50 er yaralı, bir yüzbaşı yaralı olarak zayiat verilmiştir.

            14/15 (27/28) gecesi hafif piyade muharebesiyle vakit geçirildi.

            15/16 (28/29) gecesi Hisarlık Kalesi’nde çok sayıda düşman piyadesinin bulunmakta ve Kerevizdere cihetine (yönüne) sarkmakta olduğu, Bursa Sey.J.Taburu 2 nci Bölük Komutanlığından gelen rapor üzerine Kerevizdere Bölgesinin takviyesine lüzum görüldü. Nizamiye birlikleri arasında kalan perakende erat toplanarak yüzer mevcutlu ikişer bölük teşkil olunarak Kerevizdere’ye sevk olundu. Bir bölük ile Kerevizdere mansabının (denize döküldüğü yerin) 200 metre gerisinde ihtiyatta bulundum. 16 ncı (29 ncu) günü 19 ncu Alay Komutanı Hisarlık’a geldi. Taburumuzun bölgesini nizamiye 38 nci Alay’a teslim ile çekilmekliğimiz emrolundu.

            Taburdan gelen subaylara gündüz mevziler gezdirilmiş ve düşman hakkında gerekli bilgi verilmişse de ikinci bir emirle kıtaların eski yerlerinde kalması istendiğinden taburumuz eski mevzilerinde kaldı.

            17 Nisan 1331 (30 Nisan 1915)’de gündüz, düşmanla piyade ateşi devam ediyordu. 12 parça düşman donanması zaman zaman bombardıman ediyordu.

            (Nizamiye Kıtalarının bize ateş etmesinin sebebi, Hisarlık Sırtlarının düşmanın eline geçtiği ve Jandarma eratının elbiselerinin mavi bulunması, Fransız eratından fark olunamaması, 15-20 erin şehadetine sebep olmuştur).

            18 Nisan (1 Mayıs 1915) akşamı 19 ncu Alay Komutanı’ndan aldığım şifahi

emir:

                                            Bursa Seyyar J. Tb. K.

            18/19 Nisan (1/2 Mayıs) gecesi saat alafranga 10.00 (22.00)’da tüm birlikler düşmana taarruz edecektir. Düşmana yaklaşıncaya kadar katiyen ateş edilmeyecektir. Siperlere yaklaşıldığı zaman, düşman siperlerden süngü ile tardedilecektir. Bölüklerinizin biri Kerevizdere mansabının setrine memur (örtülmesi ile görevli), bir bölük de mitralyözde bulunacaktır. Diğer bölüklerinizle taarruz harekatına katılacaksınız.

                                                                                           19 ncu Alay K.

                                                                                                 Yb. Sabri

18/19 Nisan (1/2 Mayıs 1915) gecesi saat 10.00 (22.00)’da taarruzun başlaması üzerine 3 ncü Bölük birinci hatta, bir bölük ihtiyatta olmak üzere taarruza geçildi. Kerevizderesi’nden Hisarlık Sırtlarına çıkmak pek müşkül idi. Sırtlara çıkılarak askerin karışıklığı ve J. Taburunun iki bölüğünün de düşmana karşı ilerlemesi, düşmanı ricat ettirmiştir. Hisarlıktepesi’nde toplu bulunan düşman birliklerine topçularımız tarafından yapılan etkili ateş üzerine dağıldıkları ve bir kısım düşman erlerinin Kerevizderesi’ne sarktıklarının görülmesi üzerine adı geçen dededeki bölük, düşmana şiddetli ateş açmıştır. Saat 10.45’de düşman gemilerinin şiddetli bombardımanı üzerine sağ kanattaki birliklerin geri çekildiği görülmüş, bunun önüne geçilmesine çalışılmışsa da bir çok erat subayları ile beraber çekildiği cihetle men’ine muvaffak olunamamıştır (önüne geçilememiştir). Geri çekilen birliklerin sol kanadını tehditten korumak için gereken tertibat alınmıştır. Bu muharebede bir subay olmak üzere (6) şehit, (10) kayıp vardır.

            Bursa Seyyar J.Tabur K. ‘na ,                       20 Nisan 1331 (3 Mayıs 1915)

            Bölgenizdeki 19,26 ve 32 nci Alayların eratını şimdi karargaha gönderiniz. Bundan böyle hasıl olan boşluğu eratınızla kapatınız. Bu akşam 56 ncı Alay tarafından adı geçen boşluklar doldurulacaktır.

                                                                                              19 ncu Alay K.

                                                                                                    Yarbay

                                                                                                      Sabri

            Bunun üzerine diğer alaylara mensup erat toplanarak alaylarına gönderilmiş, boşluklar Bursa Seyyar J.Taburu kapatılmıştır. Düşmanın Hisarlık Sırtlarından ilerlemesi ve üçüncü tepenin düşman tarafından işgal edilmesi ve Kerevizdere’de bulunan taburun iki bölüğünün yan ateşine maruz kaldığı, bölük komutanlarının raporlarından anlaşılınca bu iki bölük geriye çekilmiş ve düşmanın bulunduğu sırtlara paralel olarak mevzi alınmıştır. Yan ateşinden birçok yaralı ve şehit vardır. Bir subay şehit olmuştur.

            23 Nisan 1331 (5 Mayıs 1915) gecesi Kıtalarımız düşmana tekrar taarruz etmişlerse de, düşmanın şiddetli ateşi yüzünden asker geri çekilerek tekrar eski mevzilerine dönmüştür.

            23 Nisan (6 Mayıs 1915)’da 19 ncu Alay Komutanı’ndan alınan emir üzerine 3 ncü Bölük, topları himaye etmek üzere ileri gönderildi. Bursa Taburunun geri kalan kısmı da dere boyunca ilerleyerek derenin Hisarlık Sırtlarına bakan kısmından cephe aldı.

            23/24 Nisan (6/7 Mayıs 1915) gecesi 3 ncü Bölük geri alındı ve ihtiyata geçirildi.

            56 ncı Alay Komutanı Yarbay Mahmut’un taburumuzun Hisarlık Sırtları’na paralel bir cephe tutmasını emretmesi üzerine mevzii, ihtiyat bölüğü ile takviye olunarak işgal edildi.

            23/24 (6/7 Mayıs 1915) gecesi düşmanın iki mavra dolu askerinin Kerevizdere önünde Domuzdere önüne gittiğini bildiren ve ileri hat bölüklerinden gelen rapor komutanlığa gönderildi. 1 nci Bölük Komutanı Hamdi Efendi, Kerevizdere ile Domuzdere arasındaki araziyi keşfetmek üzere görevlendirildi. Yapılan keşifte düşman kayıkları olmadığı, bir torpidonun Domuzdere açıklarında dolaşmakta olduğu anlaşıldı.

            24 Şubat 1331 (7 Mayıs 1915) günü mevzii muharebe olmuştur.

            25 Şubat 1331 (8 Mart 1915) günü düşman, sağ kanadımızdaki kıtaların cephesine taarruz etmiştir, bulunduğumuz derede değişiklik yoktur.

            Kerevizdere’den                56 ncı Alay K.

            Sağ kanadımızda Hisarlık Sırtlarında düşman ilerlemektedir. Derede eratın durumu tehlikededir. Durum hakkında biraz bilgi verilmesi arz olunur.

                                                                                  Bursa Seyyar J.Tabur K.

                                                                                                  Tahsin

19 ncu Alay K.lığından şifahen (ağızdan) alınan emir;

            Alay karargahı dere önünde, dere ilerisinde, tepede bir miktar düşman tarafından zaptedilmiştir. Bu gece beş bölük ile taarruz edilecektir. Düşman, cepheye taarruz etmedikçe katiyen ateş edilmeyecektir.

                                                                                              19 ncu Tümen K.

                                                                                                 Yarbay Sabri

            1, 2 ve 3 ncü Bölük Komutanlarına 25/26 Şubat 1331 (8/9 Mayıs 1915)

            1. Bu gece gruptan sonra beş bölük, düşmanı siperlerden tardedecektir.

            2. Düşman cephemize taarruz etmedikçe katiyen ateş edilmeyecektir.

            3. Düşman, deniz tarafına bir ve iki numaradaki sırtlardan firar ederse, yahut sırtlardan cephemize sarkacak olursa derhal (hemen) ateşle karşılanıp tart edilecektir. Bölgenizin ihtiyatı olmak üzere 56 ncı Alay’dan 200 er gönderilmiştir.

                                                                                              Tabur Komutanı

                                                                                                 Hasan Tahsin

            25/26 Şubat 1331 (8/9 Mayıs 1915) gecesi yapılan taarruz başarıyla neticelenmiş, düşmanın elindeki siperler geri alınmıştır.

            7 nci Tümen K.

            Sayı 324                     56 ncı Alay K.                 25 Şubat 1331 (8 Mayıs 1915)

            1. Soğanlıdere’ye bitişik kıyı kısmının bir J.bölüğü tarafından korunduğu ve bunun yetmeyeceği anlaşıldı. Binenaley (bu nedenle) muharebe tahtında Kereviz ve Domuzdereler arasındaki kıyının ortasına kadar olan kısım, Tümenimiz tarafından,

            2. Burada Domuzderesi’nin 1 kilometre doğusuna kadar 16 ncı Tümen tarafından ve buradan yukarısı Müstahkem Mevki tarafından tarassut ve müdafaa edilecektir (gözetlenecek ve savunulacaktır).

            3. Düşman tarafından çıkarma için en çok dere ağızları nazarı itibara (dikkate) alınmalıdır.

            4. Gündüzleri yalnız postalarla gözetleme yeterli ise de gece için dere ağızlarında   ufak   kuvvetler   takım   veya   gerektiğinde  bölükler  bulundurmak  ve

bunlarla tahkimat yapmak ve kıyıyı keşif kollarınızla güven altında tutmak gerekir.

            5. Tümeninize ayrılan kıyı kesiminin gözetlenmesi ve sol kanat kısmı ihtiyat tarafından güven altında bulundurulacaktır.

                                                                                              7 nci Tümen K.

            Sol Kanat Müfreze K.                                  26 Şubat 1331 (9 Mayıs 1915)

            Kerevizdere, Domuzdere arasındaki kıyıyı gözetlemek üzere Tümen K.lığından gelen emir üzerine, Sey.J. 1 nci Bölük sevk edilmiş ise de yolda muharebe başlaması üzerene bölük komutanının (35) er ile adı geçen bölgeye gittiği ve diğer eratının nizamiye birliklerine karışması üzerine oranın kuvvetini arttırmak üzere (40) kişilik bir takım kuvvetinde erat gönderilmiştir. 25/26 gecesi (8/9 Mayıs 1915) yapılan muharebede, (5) şehit, (21) yaralı, 1 nci Bölük müstesna olmak üzere diğer bölüklerden (21) kayıp olduğu maruzdur.

                                                                                              Seyyar J.Tabur K.

                                                                                                   Hasan Tahsin

            Bursa Seyyar J. Tabur K.                27 Şubat 1331 (10 Mayıs 1915)

            1. Bölge gayet geniş olduğundan, 115 mevcutlu bir bölük ile gözetleme gayri mümkün (imkansız olanaksız) olduğundan daha bir bölük gönderilmesi,

            2. Sağınızda 38 nci Alayın taburları mevcut olduğundan onlarla irtibat sağlanıyor. Adı geçen Alaydan bir taburun kıyı gözetleme ve korumasına ayrılmış olduğu maruzdur.

                                                                                                    1 nci Bl. K. V.

                                                                                                        Teğmen

                                                                                                    Salih Hamdi

                                               Bursa Seyyar J. Tabur K.

            1. Bulunduğumuz derenin sağ kanadınızdaki 11/12 nci Bölüklerin on, onbeş metre uzunluğunda bulunan açık yeri tahkim etmediklerinden sabahtan beri 4-5 şehit verdiğimiz gibi, buradan geçmek de kabil olamıyor. Zaten bu bölük buraya geleliden beri hiçbir işe yaramadığı gibi sabaha kadar subaylarıyla beraber uyudukları ve bizim emniyetimizi bu suretle ihlal ettikleri cihetle bölük K.’a icap eden muamelenin icrasını tüm subaylar adına rica ederim.

                                                                                              3 ncü Bölük K.

                                                                                                      Fazıl

            Durum Bursa Sey.J.Tabur K.lığınca 56 ncı Alay Komutanlığı’na bildirilmiştir.

            1 Mart 1331 (14 Mayıs 1915)

            Bursa Sey. J. Taburu, bir bölük ile bir takımı Domuzdere ile Kerevizdere arasındaki kıyının gözetlenmesine memurdur.

            4 ncü Bölük, Kerevizdere ağzındaki kıyıda nizamiyenin sol tarafındaki kıyının gözetlenmesine memurdur. Diğer iki bölük karargahta toplu olarak bulunacaklardır.

            Akşam gelen istihkam erlerinin de yardımıyla (120) kişilik boy siperi kazılmıştır. Karşıdaki düşman siperlerinden eratımız üzerine sabaha kadar mitralyöz ateşi açılmış, yalnız bir er yaralanmıştır.

            İki bölük ihtiyatta, bir bölük ileri mevzilerdedir. Tabur, sol kanat Müfreze Komutanlığına bağlıdır. Komutanı Yarbay Mustafa’dır.

            Kerevizdere iç kısımlarına tabye edilen (mevzilendirilen) 21’lik havan topunun korunmasıyla görevlendirilen 3 ncü Bölük erleri gündüzleri siperde saklanıyorlar, geceleri bataryayı basından korumak için tedbir alıyorlar. 4 Mart 1331 (17 Mayıs 1915)

            6 Mart 1331 (19 Mayıs 1915) tarihinde yayınlanan bir emirle şehit olan subayların ailelerine otuz, erlerin ailelerine onar lira verileceği bildirilmiştir.

            8 Mart 1331 (21 Mayıs 1915) de düşmanın birinci ve ikinci sırtlardan başlattığı taarruz, 56 ncı Alayla birlikte Bursa Sey.Jandarma Taburunca püskürtülmüştür.

                                                                                                     Kerevizdere

Bölge K. lığına                                                  12 Mart 1331 (25 Mayıs 1915)

            Mensubu bulunduğum tabur, 30 Temmuz 1331 (12 Ağustos 1914) tarihinden bu ana kadar Muarız Körfezinde kıyı gözetleme görevini almış ve iki buçuk ay aralıksız düşman bombardımanı altında siperlerde bitap (güçsüz) kalmış ve 13 Nisan 1331 (26 Nisan 1915) tarihinden bu ana kadar da Hisarlık ve Kerevizdere bölgesinde harp etmiş, yorulmuş, yıpranmış ve daha fazla söz söylenemeyecek bir halde bir tabur olup erat da müstahfazlar (yaşlı erlerdir). Taburun 1 nci Bölük’ü Domuzdere ağzında kıyıyı gözetlemekle görevli, bir bölük de havan toplarının korunmasında, bir takım da Kerevizdere gerisinde cebel toplarının (dağ toplarının) korunmasında, geri kalan (114) mevcutlu bir bölük ve (50) mevcutlu bir takım ile hem Kerevizderesi’ndeki kıyının gözetlenmesini hem de bir takımla karargahın disiplinini sağlıyorum. Dün, sol kanat bölgesi komutanı Mahmut Bey’in vermiş olduğu emir üzerine, Domuzdere’deki havan ve dağ bataryası ile karargahın korunması için ayrılan eratı bırakarak Soğanlıdere’ye gitmekliğim emrolunmuştu. Halbuki nizamiye taburu gelmeden gidemeyeceğimiz bildiriliyor. Bir ay içinde şu bulunduğumuz bölgeye birçok alaylar gelip bir hafta burada kaldıktan sonra savaşta verdikleri kayıplar nedeniyle istirahata çekilmiş, taburumuz ise gelen alaylara demirbaş olarak devredilmiştir.

            Bu tabur, 13 Nisan 1331 (26 Nisan 1915)’de Hisartepe’de yalnız olarak harp etmiş (savaşmış) ve (110) şehit, (280) yaralı ve (50)’yi aşkın kayıp var ki toplam olarak dört yüzden fazladır. Bu nedenle taburum bölüklerini tensik etmek (çeki düzeni vermek) ve elbisesiz verilen 300 ikmal erinin elbise ve silahları için müracaat edip, bölükleri bir dereceye kadar islah etmek üzere, nizamiye taburu gelinceye kadar diğer birlikleri yerinde bırakarak, nezdimde (yanımda) bulunan bölükle, seçilen bir yerde karargah kurmaklığıma ve nizamiye taburu geldikten sonra taburun tümünün geçici bir süre dinlendirilmesi hususuna delalet buyurulması maruzatıyla rapor takdim kılındı.

                                                                                  Bursa Seyyar J.Tabur K.

                                                                                           Hasan Tahsin

            13/14 (26/27 Mayıs 1915) gecesi Kerevizdere’deki bölgeyi 34 ncü Alaya, Domuzderesi’ndeki bölgesini de 45 nci Alay’ın 1 nci Taburu’na teslim ile Soğanlıdere’ye çekilerek 15 nci Tümen kuruluşuna dahil olduk.

            15 nci Tümen emrinde 38 nci Alay, 22 nci Alay, 25 nci Alay bulunmaktadır. 56 ncı Alay, 31 nci Alay 3 ncü Tabur, 32 nci Tümen 1 nci Tabur, Bursa Seyyar Jandarma Taburu da bu Tümen tarafından kurulmakta ve tertiplenmektedir. Bu son iki taburun 3 ncü Tümen’e geri verilmesi kararlaştırılmıştır.

            Taburun eratının bir kısmını müstahfaz erat olduğu, 200 kadar erin elbisesi olmadığı anlaşılmıştır. 31 nci Alay 2 nci Tb.’ ile, 32 nci Alay’ın bir taburu  ve Bursa Seyyar Jandarma Taburu’ndan mürettep bir Alay kurularak Bursa Tb.K. Yzb. Hasan Tahsin, bu alayın K.lığına getirilmiştir.

            Soğanlıdere’ye gidilerek genel ihtiyat komutanı Albay Halil Bey ile görüşüldü. Halil Bey, genel ihtiyat olan 15 nci Tümen Komutanıdır.

            Mürettep alay Ali Bey Çiftliği gerisinde Kh. kurdu.

            32 nci Alay 1 nci Tabur sol kanadı memur edildi. Alayın geri kalan kısmı 23 Mart 1331 (5 Haziran 1915) günü domuzderesi’ne gelerek 2 nci hat siperlerini işgal etti. Sol kanadımızda 31 nci Alay 2 nci Tabur, sağ kanatta 21 nci Alay ile irtibat sağlayarak gece bu siperlerde kaldı.

            12 nci Tümen Komutanı Yarbay Selahattin’den 23 Mart 1331 (5 Haziran 1915)’de şu emir alındı:

            “Bu gece sağ kanat bölgesi düşmana taarruz edecektir. Kerevizderesi’ndeki Nizamiye bölükleri kendi bölgesine alacak, taarruz hitamına (sonuna) kadar, adı geçen deredeki mevzii geçici olarak işgal ediniz.”

            2 nci Bölük Komutanlığına                 24 / 25 Mart 1331 (6 / 7 Haziran 1915)

            1. Bu gece sağ kanat bölgesi, düşmana taarruz edecektir. Sol kanat bölgesinde Kereviz deredeki nizamiyede bulunan iki bölük kendi bölgesini alacak. Şimdi hareketle Kerevizdere’yi bir bölük ile işgal ediniz.

            2. İhtiyat cephanenizi beraber getiriniz.

            3. Orada Alay Komutanı Yümnü Bey’in emrindesiniz.

            4. Hücum defolunduktan sonra yarın akşam değiştirilecektir.

            5. Vakit müsaitken avcı hatlarından inerek ve ateş başlamadan evvel mevzii işgal ediniz .

                                                                                                 Tabur K.                                                                                                               Hasan Tahsin

                                               15 Bursa Seyyar Tb.

            Bursa Seyyar J.Tb.K.                                              Kerevizdere

                                                                                  25 Mart 1331 (7 Haziran 1915)

            1. 24 / 25 Mart 1331 (6/7 Haziran 1915) gecesi Domuzderesi’nden hareketle ve cebri yürüyüşle yarım saatte Kerevizderesi’ne bölükle gelerek Kerevizlideresi’ni teslim aldım.

            2. Kerevizdere’yi teslim aldığım dakikadan bu dakikaya kadar düşmanla fasılalı (aralıklı) piyade ateşi teati edilmiş (karşılıklı olarak piyade ateşi açılmış) isimleri ilişikte sunulan erat şehit düşmüş ve yaralanmıştır.

            3. Bölük mevcudu (120) erdir. Bunlarla sırf Kerevizli Limanını korumakla görevlendirildimse de siperlerin arası açık kalmakta olduğundan nizamiyeye başvurarak geceleri takviye alarak bir takım erat alınmaktadır.

            4. 2 nci Bölük’ün mevcudu, Ali Çavuş’un ifadesine göre (140) erdir. (20) erin orada kaldığı anlaşılmaktadır, bunların bölüklerine katılmalarını emredilmesi maruzdur (arz olunur).

            23/24 Mart 1331 (5/6 Haziran 1915)’de verilen bir emirle Bursa Seyyar J.Taburu 3 ncü Bölük, havan toplarının korunmasıyla görevlendirilmiştir.

            25 Mart 1331 (7 Haziran 1915) tarihli bir rapordan anlaşıldığına göre Kerevizdere’deki bölükten iki er yaralanmış, Domuzdere’de ikinci hatta bulunan bölük bölgesine öğleden evvel yapılan bombardımandan bir er şehit olmuştur.

            12 nci Tümen K.lığından alınan emre göre kıyının gözetlenme görevi Beyoğlu J.Taburu’na devredilerek, diğer bölük Kerevizdere Sol Kanat Bölgesi Komutanlığı emrine girecektir. Taburun diğer iki bölüğü tümen ihtiyatı olarak Domuzdere’de bulunacaktır.

            3 ncü Bölük, bölgesini Beyoğlu J.Taburu’na teslim edip Kerevizdere’de sol kanat Bölge Komutanlığı emrine girmiştir. Bursa Seyyar J.Taburu ise iki bölüğü ile Domuzderesi’nde 5 nci Tümen ihtiyatı olmuştur. (Bölüklerde muaddale martin tüfeği olduğu yazışmalardan anlaşılmaktadır.)

            26 Mart 1331 (8 Haziran 1915) tarihli rapordan 3 ncü bölüğün mevcudunun (156) kişi olduğu anlaşılıyor.

            27 Mart 1331 (9 Haziran 1915) tarihli raporda Tabur K., 15 nci Tümen K.dan; “altı günden beri siperlerde olduklarını anlatarak, değiştirmelerini” önermektedir.

            3 ncü Bl.K., 28 Mart 1331 (10 Haziran 1915) tarihli raporda, “düşmanın birinci, ikinci ve üçüncü tepeleri tahkim ettiğini, bölüğün siperlerini bombalayarak çok kayıp verdirdiğini” yazmaktadır.

            Tabur Emri :

            1.2 nci ve 3 ncü Bölük, sol kanat Bölge Komutanının vermiş olduğu emri üzerine bölgeyi nizamiye taburlarına teslim edecek, gece Soğanlıdere’ye hareket edecektir.

            2. 4 ncü ve 1 nci Bölük, bulunduğu yeri 5 nci Alay’ın 3 ncü Taburu’na teslim edecek, toplu olarak dere içerisinde bulunacaktır. Bu iki bölük benimle hareket edecektir.

            3. Taburumuz, Kuzey Grubu’nda 9 ncü Tümen’e mal edilmiştir. Bölükler, Soğanlıdere’ye eski karargaha gidecektir.

            4. Yarın sabah erken, Sarafim Çiftliğinde 9 ncu Tümen Komutanını görmek üzere gidip tümenin nerede olduğunu öğreneceğim. Ben gelinceye kadar tabura Fazıl Efendi vekalet edecektir.

            5. Tabur bu gece buradan hareket edecektir.

                                                                                            Tabur Komutanı

                                                                                                      Tahsin

            Verilen emir üzerine….. gece yarısı Soğanlıdere’den hareketle şafakla beraber emredilen yerlerde karargah kuruldu. Kolordu Komutanı’na çıkarak taburun (450) mevcutlu geldiğini, eratın yorgun ve elbisesiz olduğunu arz ederim.

            Taburun Seddülbahir muharebesindeki hizmetinden dolayı Kolordu Komutanı Paşa hazretleri tarafından selam ve (600) mevcutlu bir tabur teşkil etmekliğim emrolundu. 25 Haziran 1331 (8 Temmuz 1915) tarihine kadar adı geçen bölgede dinlenildikten sonra Anafartalar bölgesine tayin ettiler.

            Kemal Yeri 6 Haziran 1331 (19 Haziran 1915) saat 04.25

            Yarın saat taburunuzla Anafarta doğusunda Çamlıtekke’ye hareketle oradan Anafartalar bölgesi komutanı’nın emrine gireceksiniz.

                                                                                      Şimal Grubu Komutanı                                                                                                     Miriliva Esat

            Çamlıktekke’den 10 Nisan 1331 (23 Haziran 1915)

            1. Bursa Seyyar J.Taburu Kemikli bölgesine tayin edilmiştir. Gelibolu, Bursa taburları arasında sınır, Kireçtepe ile Karakol dağı arasındaki boyundan denizde son bulan ve boyundan itibaren Kükürtlüpınar, Küçükanafarta ovasında (25.000 ölçekli haritadan), Küçükanafarta köyünün kuzey kenarında son bulan hattır. Bu hat, Bursa taburuna dahildir.

            2. Kemikli bölgesinin sol kanadında Büyükanafartalar Azmağı da bölgeye dahildir.

            3. Bölgenize komşu Ağıldere bölgesi 14 ncü Alay tarafından işgal edilmiştir. Bu Alaydan bir bölük Damakcılık bayırında ve Azmak Koyu’ndadır.

            4. Bursa taburu postaları, 14 ncü Piyade Alayı postalarıyla daimi irtibat kuracaklardır.

            5. Bölgenin Gelibolu Kıt’alarından teslim alınması ve işgali bu akşam saat 09.00 sonradan (21.00)’den itibaren başlayacaktır.

            6. İki Tabur Komutanı bugün görüşüp bölgenin teslim ve işgalini kararlaştıracaklardır.

            7. Bursa Taburu bölgesini işgal ettikten sonra bana haber verecektir.

            8. Taburlar tertiplenmelerini krokiye işaretleyip göndereceklerdir.

                                                                                  Anafartalar Bölgesi Komutanı

                                                                                              Yarbay

            Wilmer

            1 nci Bölük öğleden evvel saat 03.00’te büyük Kemikli’ye gelerek bölgeyi teslim almıştır. 11 Nisan 1331 (24 Haziran 1915)

                                                                                            1 nci Bölük K.V.

                                                                                             Teğmen

 Arakil

            4 ncü Bölük K.V. İbrahim Efendi’dir. Onlarda 11 Nisan 1331 (24 Haziran 1915)’de Mestantepe bölgesini teslim almışlardı

                                                                                  Küçükanafarta deresi                                                                                                 11 Nisan 1331 (24 Haziran 1915)

            Büyükkemikli Bölgesinde üç müstakil (Bağımsız) posta ile bir küçük posta vardır. 165 rakımlı tepede gündüzleri çifte nöbetçi ve geceleri bir manga ile takviye ediliyor. 145 rakımlı tepe’de bir nolu müstakil posta vardır. Kuvveti üç mangadır. Adı geçen posta, 135 rakımlı tepe’nin geceli gündüzlü çifte nöbetçisi vardır. Bölük merkezinin ilerisinde sola tamamen hakim Softatepe’de üç nolu küçük zabit (Erbaş) komutasında bir posta olduğu, tertibat krokide ilişik olarak sunulmuştur.

                                                                                          Tabur Komutanı

                                                                                             Hasan Tahsin

            Anafartalar Bölgesi Grup K.nı karargahı’nın Çamlıtekke, Bursa Seyyar J.Taburu karargahının Anafartalar deresinde olduğu raporlardan anlaşılmaktadır.

                                                                                  Çamlıtekke

                                                                                  5 Mayıs 1331 (18 Temmuz 1915)

                                             Bursa Seyyar J. Tb. K.

            1. Düşman, iki kayıkla çıkarma girişiminde bulunmuştur.

            2. Anafartalar Müfresezi, düşmanın her türlü çıkarmasına engel olacaktır.

            3. Gelibolu J.Taburu, iki bölüğü ile Ece limanını ve Masırlık tahkimatını işgal edecek ve bir bölüğünü Bursa tabur komutanı emri altına gönderecektir.

            4. Bursa Seyyar J.Taburu, kendi üç bölüğü ve Gelibolu taburundan bir bölükle Kemikli ve Softatepe tahkimatını işgal edecektir.

            5. Mestantepe’deki ileri karakol bölüğü orada bulunacak olan 31 nci Alay 2 nci Tabur komutanlığının emri ve tertibi vechile Mestantepe ve Pırnaltepe’deki mevziiyi işgal edecektir. İş bu tabur; (31 nci Alay 2 nci Tabur’un) benim ihtiyatım olmak üzere Mestantepe doğusunda mesturen (gizlenmiş olarak) bulunacaktır.

            6. Başka bir emir verilmediği halde birlikler 4 Mayıs 1331 (17 Temmuz 1915) günü öğleden evvel saat üçe (03.00) kadar emrolunan mevzide kalacaklardır.

            7. Telefon hattı, bütün gece devriyeler aracılığı ile kontrol edilecek ve telefon başında ikişer muhabere eri bulundurulacaktır.

            8. Birliklerin çok uyanık ve dikkatli olasını isterim.

            9. Ben şimdilik Çamlıtekke’de bulunacağım.

                                                                                  Anafartalar Bölgesi K.

                                                                                        Yarbay Wilmer

Çanakkale Müstahkem Mevkii 143 ncü Alay, 1 nci Tb. Harp ceridesi Kapsadığı Dönem: 29 Ağustos 1332-30 Eylül 1332 (11 Eylül 1916-13 Ekim 1916)

            Bursa Seyyar J.Tb.K.                                Çamlıtekke

            No: 147                                                       11 Mayıs 1331 (24 Temmuz 1915)

            Alınan haberlere göre düşmanın külliyetli miktarda (çok sayıda) askerin Çanakkale’ye doğru gelmekte oldukları anlaşılmaktadır. Düşmanın bu günlerde pek ziyade faaliyet ibraz etmekte olduğu (faaliyet gösterdiği) birçok gözetleme ile anlaşıldı. Tarafımızdan ve Ağıldere bölgesinden yapılan gözetlemeler, düşmanın balon ve torpidolarla gözetleme yapması bu bölgeye düşmanın bir ihraç teşebbüsü (çıkarma girişimi) bulunduğu kuşkularını artırmaktadır. Bu nedenle düşmanın her türlü çıkarma hareketini ortadan kaldırmak için bize büyük bir çaba, muazzaf bir teyakkuz (iki kat uyanıklık) ve hazırlık kesin olarak gereklidir.

            1. Gözetleme yerleri şimdiye kadar olduğu gibi daima işgal edilmiş bulunacak, Pırnaltepe ve İsmailtepe gibi en önemli olan gözetleme noktaları her zaman gözetleyici subaylar tarafından işgal edilecek, ileri karakol bölükleri her an ve zamanda silahbaşı etmek gerekli olduğundan az bir süre içinde siperleri işgal edebilmek için gerekli hazırlıkların tümünü yapacaklardır.

            a. Gelibolu J.Taburu, (1) no.lu ileri karakol bölüğü ile Ece limanı siperlerini ve (2) no.lu karakol bölüğü ile küçük, büyük masırlık siperleri işgal edecektir.

            b. Bursa Seyyar J.Taburu, (1) no.lu ileri karakol bölüğü ile Büyükkemikli ve Softatepe’deki siperleri işgal edecek, (2) no.lu karakol bölüğü ile Pırnaltepe ve Mestantepe siperlerini işgal edecektir. Şafakla beraber bu bölükler tekrar ordugahlarına döneceklerdir.

            Mevziin işgali ve terki düşman tarafından kesinlikle anlaşılmayacak şekilde yapılacaktır. Düşmanın ilk taarruzunu def etmek için yeterli kadar korumanın hazırlanması hakkında birlik komutanları lazım gelen tedbiri ittihaz edeceklerdir (gereken önlemleri alacaklardır.

            İhtiyat birliklerin odugahlarında da geceleri hazırlık derecesi pek büyük olacaktır. Yani erat elbiseleri ile yatacak ve silahları yanlarında bulunacaktır. Kıtaatın içtimaını temin için (birliklerin toplanmasını sağlamak için) ordugahta yeteri kadar fener bulundurulacak ve komutanların çadırları ışık ile belli edilecektir. Telefon hattı, karanlık basmazdan evvel telefon devriyeleri aracılığı ile denetlendirilerek, bölge dahilinde daha yapılması iktiza eden (gereken) hatkimat işleri geceli gündüzlü bütün gayret ve kuvvet sarfıyla ikmal edilecektir (tamamlanacaktır). Bu bapta (konuda) birinci derece lazım gelen şey, inşaları hitam bulan (yapımları tamamlanan) mevzii önüne tel örgütlerin yapılması, mahfuz mahallerin itmamı (sığınakların tamamlanması) malzemenin noksanı takdirinde civardan ağaçlar kesilmesine müsaade ederim. İrtibat yollarının tesisi ve bilhassa (özellikle), endaht meydanının tathiri (ateş alanın temizlenmesi) ve subaylar tarafından her mazgalın itinalı surette muayenesi (özenle incelenmesi)…

                                                                                          Bölge Komutanı

                                                                                           Yarbay Wilmer

            Sayı : 563                                                     Küçük Anafartalar Deresi

                                                                                10 Mayıs 1331 (23 Temmuz 1915)

                                         Büyük Kemikli’de İleri Karakol K.

            1. Büyükkemikli’de yapılacak tahkimata yardım etmek üzere 32 nci Alay 1 nci Tabur’dan bu akşam bir bölük gelecektir. Adı geçen bölük, gerektiğinde ileri karakol bölüğünün istinadı (dayanağı) olmak üzere Yeşilçayır tepesinde karargah kuracaktır. Bölük komutanı ile görüşülerek aşağıda gösterilen tahkimat yapılacaktır. Ayrıca taburdan da Softatepe rahı mesturu (örtülü yolu) için bir takım gönderilecektir. Yapılan tahkimat her sabah raporla tabura bildirilecektir. İkmal için son derece gayret sarfolunacak (çaba harcanacak) ve gündüzleri çalışmak kabil olan yerler de gündüz bile çalışılacaktır.

            1. Bölük merkezinde erata sığınaklar,

            2. Bölük merkezinde küçük karakollara rahı mestur (örtülü yol),

            3. Grup siperleri birbirine bağlanacaktır.

            4. Anafarta deresinden Yeşilçayır tepesine kadar iki dere vardır.

            2 nci bölük, açık olan yerlere rahı mestur (örtülü yol) yapacaktır. Derenin bazı yerleri ıslah edilecektir.

            5. Yeşildere’den Softatepe’ye rahı mestur lazımdır.

            6. Soltatepe ilerisine ve kıyıya yakın bir yerde bir mangalık dört küme siper yapılacaktır. Düşman torpidosu Suvla Limanı’na ateş menziline girdiği zaman, manga tarafından yaylım ateş yapılacaktır.

            7. Soltatepe’nin İtalya zamanında yapılmış olan siperin önüne 300-400 metrelik yerlerden fundalıklar kaldırılarak ateş alanı açılacaktır.

            8. Soltatepe’ye bir, iki takımlık mahfuz mahal (sığınak) yapılacaktır.

            9. Siperlerin gerisine örtülü yollar, helalar yapılacak.

            10. Siperlerde yaralılar için yuvacıklar yapmak gerektir.

            11. Rahı mesturların (örtülü yolların) geniş ve derin olmasına son derece özen gösterilecektir.

                                                                                  Bursa Seyyar J.Tabur K.

                                                                                         Binbaşı Tahsin

            Sayı: 111            Bölge Komutanlığına         Küçük Anafartalar Deresi

                                                                                  22 Mayıs 1331 (4 Ağustos 1915)

            1. Küçükkemikli, Azmak arasında bir hastane gemisi, üç ufak nakliye gemisi, iki çatana ve bir torpido vardır.

            2. Kabatepe açıklarında bir monitor zırhlısı, Arıburnu gerilerine (8) mermi atmış olup halen devam etmekte olduğu,

            3. Saat üçte Anafarta istikametinden bir tayyare (uçak) gelip İmroz istikametine gittiği,

            4. Bundan başka bir vukuat (olay) olmadığı maruzdur.

                                                                                                Tabur K.

                                                                                      Binbaşı Hasan Tahsin

            Bursa Seyyar J.Tabur K.                 Büyükkemikli

                                                                       24/25 Temmuz 1331 (6/7 Ağustos 1915)

            Suvla Limanında grup (güneşin batışı) ile birlikte iki torpido görüldüğü bildirilmiştir. Laletepe’den piyade ateşi duyulmaktadır. Elde bulunan mevcut ile ileri karakol postası takviye edildi. Ben, Softatepe’ye gidiyorum.

                                                                             Büyükkemikli İleri Karakol Bl.K.

                      3 ncü Bölük K.

                                                                                              Yüzbaşı Fazıl

                                                                           Küçükkanafarla Deresi

                                                                           24/25 Mayıs 1331 (6/7 Ağustos 1915)      Anafartalar Bölge K.

            Düşmanın Laletepe’ye asker çıkardığı ve gölün ka8nalını açmaya memur erat ile Softatepe’deki küçük karakol eratının düşmanla savaşa başladığı, İleri Karakol K.lığından gelen rapordan anlaşılmıştır. Ben şimdi ihtiyattaki iki bölük ve Softatepe’ye hareket ediyorum. Sonuç oradan bildirilecektir.

                                                                                                Tabur K.

                                                                                         Bnb. Hasan Tahsin

                                              Bursa Sey.J.Tabur K.           (Telefon emri)

            Laletepe’deki piyade bölüğü de kumandamıza verilmiştir. Hemen hareket ediniz.

                                                                                              Bölge Komutanı                                                                                                        Yarbay Wilmer

                                            Bölge Komutanlığına               Şifahi: (ağızdan)

            Laletepe’deki nizamiye bölüğü olmuş olsaydı, Softatepe’de bulunan küçük karakol müsademe etmezdi. Laletepe ve Büyükkemikli’de bulunan birliklere komuta etmek pek güçtür. Çünkü hemen (3) km.’den fazladır. Bunun için Softatepe ve Kemikli Burnu’ndaki birliklere komuta etmekliğim daha uygundur.

                                                                              Tabur Komutanı

                                                                                     Binbaşı Hasan Tahsin

            Bölge Komutanı bu öneriyi uygun bulunduğunu Bölge Kurmayı Haydar aracılığı ile bildirmiştir.

            İhtiyattaki iki bölük ile saat 21.45’de Softatepe’ye uluşıldı. Tuzla Kanalı’nın civarında bulunan efratın Laletepe’deki düşman askeri ile muharebe ettiği görüldü ve Laletepe’ye düşmanın külliyetli asker çıkardığı ve kanalı geçerek Softatepe’yi soldan vurmak fikrinde olduğu anlaşıldı.

            Gecenin çok kanlık olması hasebiyle (nedeniyle) düşmanın kuvveti takdir olunamıyordu. Sol kanadımızı himaye etmek üzere Softatepe ile Tuzla Gölü arasındaki birlikler 31 nci Alay 2 nci Taburdan gelen 8 nci Bl. emrine verildi.

            Saat 11.00’de Çırakçeşme ve Büyükkemikli Burunlarından da (düşman) ihraç yaptığından o taraflarda da piyade muharebesi şiddetle devam ediyordu. Gecenin karanlık olması nedeniyle durumun iyiden iyiye anlaşılamadığı maruzdur.

            24/25 Mayıs 1331 (6/7 Ağustos 1915)

                                   Softatepe’de Binbaşı Tahsin Bey’e

            Komutan, Softatepe ve Laletepe’deki durum hakkında rapor istiyor. Oradaki durumu bilmiyorum. Fakat tabur, orada bulunan kuvvetle şafakla beraber Laletepe’deki düşmanı denize atmaya çalışmalıdır. Bu hareket topçu tarafından himaye edilecektir. Tabur komutanı telefon başında bulunup benimle irtibat tesis etsin (kursun).

                                                                                         Komutan Emriyle

                                                                                    Kurmay Başkanı Haydar

            Bölge K.                                                 24/25 Mayıs 1331 (6/7 Ağustos 1915)

            Düşmanın Laletepe’ye ve Büyükkemikli’ye ve Hisarcık önünden 135, 145 rakımlı tepeler eteklerine asker çıkardığı şimdi haber alındı. 32 nci Alay’ın 1 nci Tabur 2 nci Bölüğü Conkbayırı’na gitmek üzere taburundan emir aldığı cihette (için) bize yardım edemiyor. Tabur, müşkül bir durumda kalmıştır. Gelibolu Taburu’ndan bir bölüğün şafak atmazdan evvel Büyükkemikli İleri Karakol Bölük merkezine sevki rica olunur.           

                                                                                  Bursa Seyyar J.Tabur K.

                                                                                             Hasan Tahsin

            Bursa Tb. K.

            İcabında birliklerin çekileceği istikamet evvela İsmailtepe’si sonra Kocasinan Dağı genel istikametidir.

            Laletepe’de 32 nci Alay 2 nci Bölüğün vaktinde mevzi tutmaması ve düşmanın adı geçen yere çok sayıda asker çıkarması, topçunun gece olması nedeniyle himaye edememesi, karşımızda bulunan düşmanın bir tümenden fazla olması nedeniyle maateessüf (ne yazık ki) komutanın merileri yapılamadı. Softatepe ile telefon merkezi arasında (mesafe) yarım saatten fazladır .Telefon başına gitmiş olsaydım taburun harekatının idaresi müşkül idi.

            Şafak atmakla beraber düşmanın vaziyeti berveçhi ati (aşağıda anlatıldığı gibi) anlaşıdı. Laletepe’de bir alaydan fazla Softatepe ilerisinde külliyetli miktarda, 145,135,130 rakımlı tepede bir alaydan fazla kuvveti sağ geriye ilerlemekte bulunduğu görüldü. Taburun durumu çok müşkül hale geldi. Bölüklerden vürut eden (gelen raporda), her bölük cephesine alayların taarruz ettiği bildiriliyordu. Sağ ve sol kanadımı düşmanın tehdidinden kurtarmak için (500) metre geriye çekilmeye karar verdim.

                                                                                  25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915)

            Bölüklere ağızdan verilen geri çekilme emri

                                           3 ncü Bölük Komutanlığına

            Sağ gerinizden ilerleyen düşmandan kendinizi kurtarmak, Kükürtlü Pınar’da bulunan topçunun ilerisinde mevzi almak ve topçuyu himaye etmek üzere çekiliniz.

                                                                                  25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915)

            1 nci Bölük K., 31 nci Alay 8 nci Bölük K.

            Bulunduğumuz mevziin 800 metre gerisinde ikinci bir mevzi alınacaktır. Jandarma Bl. ile bölükleri ateşle himaye etmek üzere çekiliniz.

                                                                                       Tabur K. Hasan Tahsin

            İkinci mevziye çekilerek düşmanla muharebeye başlandı.

            Düşmanın kuvvetinin çok külliyetli (çok fazla) olduğu anlaşdı. Düşmanı tevkife (durdurmaya) gayret, 2 nci Tabur’un sağ kanadıyla sıkı bir irtibat kurunuz emri verildi.

            Derhal sol kanadımızla Mestantepe’de bulunan 31 nci Alay 2 nci Tb. ile irtibat sağlamak üzere 32 nci Alay 8 nci Bölük görevlendirildi ve irtibat sağlandı.

            Bölge Komutanlığına                                    25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915)

            1. Düşman süvarisi, bir keşif kolu atmış (4-5) erden ibarettir.

            2. Mestantepe ile sıkı bir irtibat kurmak üzere bir bölük nizamiye, yüz kadar jandarma gönderilmiştir. Geri kalan jandarmalar, Haydar Bey’in tarif ettiği mevzilere girmişlerdir.

            3. Düşman Pırnaltepe eteklerine doğru ilerlemektedir.

            4. Softatepe Ovası’nda çok sayıda piyade görülmektedir.

            5. Kireçtepe tarafından hafif piyade ateşi gelmekle olduğu arzolunur.

                                                                                    Tabur K. Hasan Tahsin                                                                             

            Bursa J.Tabur K.                                          25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915)

            Taburun, geri çekilmesi halinde, sol kanatla Mestantepe’de 2 nci Tabur’un sağ kanadına dayanarak sıkı bir irtibat muhafaza edecektir. Taburun sağ kanadının geri çekilme istikameti İsmailtepe’dir.

                                                                       İsmailtepe’de Anafartalar Bölgesi

                                                                        Komutanı adına Binbaşı Haydar

            Bölük Komutanlarına                                   25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915)

            Verilecek emre göre hareket olunacak ise de, durum gereği Anafartalar Bölge Komutanı’nın emrine göre hareket olunacaktır. Topçu çekileceği için onu da himaye etmek şarttır.

                                                                                     Tabur Komutanı

                                                                                  Binbaşı Hasan Tahsin

            Binbaşı Tahsin Bey’e                                   26 Mayıs 1331 (8 Ağustos 1915)

            İsmailtepe’deki durum hakkında bilgi isterim. Dün akşam birliklerin biraz karışık çekildikleri işitildi. Himmeti ailenizle(yüksek yardım ve çabalarınızla) yoluna girdiğini umarım. Oradaki emri komutayı siz alınız. Kesin olarak topluluk sağlanmalı, takviye birlikleri gelmiştir. Mukavemet lazımdır.

                                                                                       Kurmay Haydar

Bölge K.’na Muharebe Raporu           24/25 Mayıs 1331(6/7 Ağustos 1915)

       Gece

            Düşmanın Laletepe’de piyadesi olduğu hususunda Bursa Seyyar J.Taburu’nun 3 ncü Bölüğü ve Kemikli’de İleri Karakol Bölük Komutanlığı’ndan telefonla verilen bilgi üzerine bölge komutanlığına raporla bildirilmekle beraber, ihtiyattaki 1 nci ve 7 nci bölüklerle saat 09.30 (21.30)’da Softatepe’ye gittim ve kendim Tuzla Kanalı civarına gederek bilgi almışsam da gecenin pek karanlık olması nedeni ile kesin çıkarmanın nereden yapıldığı anlaşılamadı. Yalnız Lalebaba’da çok sayıda düşman piyadesinin olduğu ve Sofratepe’ye göl tarafından taarruz etmekte olduğu anlaşıldı. İhtiyattaki bölük ile arası takviye olunarak düşman karşılandı ve aynı zamanda Suvla Limanı’nın merkezinden ve Büyükkemikli tarafının her tarafından çıkarma başladığından tuttuğumuz tüm hatlarda piyade muharebesi başladı.

            Cephenin (2,5) km.’den fazla olması nedeniyle gidip görmek mümkün olamıyordu. Yalnız, bölüklerden gelen raporlarda düşmanın kıyıya çok sayıda asker çıkardığı haberi geliyordu. Bölgeden gelen emirde sabaha karşı düşmanın denize dökmekliğimiz emredilmişti. Elde bulunan kuvvetler savunma pek güç olacağından bölgeden kuvvet gönderilmesi için birçok rapor yazıldı. Hiçbir cevap almak kabil olmadı. Yalnız elimizde kuvvetle muharebe etmekten (savaşmaktan) başka çare olmadığına kanaat getirdim. Gece karanlık olduğundan durum esasen iyi anlaşılamıyorsa da Laletepe ve Büyükkemikli’den çok fazla piyade ateşi gelmekte idi.

            İleri hatlardan çok fazla yaralı gelmeye başladı. Tuzla gölü tarafından saat 12.30 (00.30)’da piyade ateşinin şiddetlendiği ve düşmanın taarruz etmekte olduğunun anlaşılması üzerine 31 nci Alay’ın 2 nci Taburu’nun 4 ncü Bölüğü ile adı geçen cephe takviye edilerek düşmanın taarruzu durduruldu. Muharebe sabaha kadar şiddetle devam etti. Şafakla beraber Laletepe’de iki alaydan fazla, Büykkemikli’de bir alay; (135 ve 145) rakımlı tepelerden külliyetli (çok sayıda) ve toplu düşman birlikleri ilerlemekte. (135 ve 145) R. Tepelerden ilerleyen birlikler de sağ gerimize sarkmağa başladı. Düşman bir tümen kadar bir kuvvetle taarruz ettiğinden kanatlarımız fena bir durumdan kurtarmak için Çırak Çeşme’deki bölüğün Kükürtlü Pınar’ın ilerisinde mevzi almak üzere çekilmesi için emri verildi. Diğer bölükler de yekdiğerlerinin (birbirlerinin) ateşle himayesi altında Softatepe’nin 800 metre gerisinde mevzi alarak sağ ve sol kanadım tehlikeden biraz kurtulduğu için burada ikinci bir savaşa karar verdim. Aynı zamanda on sandık cephane gelmişti. Adı geçen yerde iki saat kadar savaştıktan sonra 25 Mayıs 1331 (7 Ağustos 1915) günü saat 8’de (saat 08.00), sol kanadımızda Mestantepe’de bulunan 31 nci alay 2 nci Tabur ile irtibat kurmak ve sağ kanadınızı çevrilmek tehlikesinden koruyarak İsmailtepe’ye çekilmekliğimiz emrolundu. Verilen emir üzerine düşmanı üç saat kadar oyaladıktan sonra Kanlıdere’den İbrikçi Sırtı’ndan Mestantepe’ye yapılan arhı mestura (gizli yola) iki bölük göndererek Pırnal ve Mestantepe’deki 31 nci Alay 2 nci Tabu rile temas kurup telefonla tabur komutanı ile irtibat sağladım. Düşman evvelce cephemize doğru ilerlemeye devam ediyordu. Kükürtlü pınar’da topçunun korunması için bırakmış olduğum (100) erlik bir müfreze topçunun geri çekilmesini sağladıktan sonra taburla buluşmak üzere gelirken düşmanın bizim üzerimize ilerlediğini görünce, düşmana şiddetli bir yan ateşi açarak taarruzunu kırmıştır.

            Saat 07.30’da düşmanın bizim cephemize gelmekten sarfı nazar ederek (vazgeçerek) Tuzla istikametinden Pırnaltepe’ye doğru ilerlemekte olduğu görüldü. Bir saat sonra Pırnaltepe’nin sükut ettiği (düşman eline geçtiği) ve 31 nci Alay 2 nci Tabur’un İsmailtepe’ye çekileceği, bizim taburun grupla İsmailtepe’ye oradan da bir olay vukubulduğunda Kocaçimen genel istikametine çekilmekliğimiz Bölge Komutanılğı’ndan emredildi.

            25/26 Mayıs 1331 (7/8 Ağustos 1915) gece saat 10.00 (22.00)’ye kadar bulunduğumuz mevkide kalındı. Çünkü Kanlıdere’deki cephanelerin İsmailtepe’ye taşınması matlup idi (isteniyordu, gerekiyordu). Cephaneler ve taburun eşyaları sevk olunduktan sonra İsmailtepe’ye gelindi. Orada 31 nci Alay 2 nci Tabur vardı. Gece bölgeden verilen emir üzerine İsmalitepe’deki 31 nci Alay 2 nci Tabur’un komutasını deruhte etmem (üstlenmem) emredildi ve İsmailtepe’deki birlikler “İsmailtepe Müfresezi” adını aldı.

            24/25 Mayıs 1331 (6/7 Ağustos 1915)’de (47) şehit, (36) kayıp, (177) yaralı vardı. Bu muharebede şehit olan Teğmen Arakil Efendi’nin olağanüstü özveri gösterdiği arz olunur.

                            Bursa Seyyar J.Taburu Bölük Komutanlıklarına

            Yarım saat sonra Turşun üzerinden bir tümen, düşmana taarruz edecektir. Aman arkadaşlar, pek metin olarak tuttuğunuz hattı muhafaza edelim. Şimdi rahı mestur cihetine bir kısım kuvvet daha gönderiniz. Bölgeden (70) kadar süvari gelecektir. İşbu emri nizamiye bölüğüne iletirsiniz.

                                                                                  J. K. Binbaşı Hasan Tahsin

            3 ncü Bölük Komutanı Fazıl Bey’e          İsmail Tepe

                                                                                 26 Mayıs 1331 (08 Ağustos 1915)

            Sağdan ilerleyen kıtanın kuvveti ne kadar? Elinizde bulunan kuvvetin idaresi güç müdür? Anafarta’nın gerisinde bir nizamiye taburu vardır. Anafarta’ya mı, yoksa sizin üzerinize mi ilerliyor?

                                                                                          J.Tabur Komutanı

                                                                                         Binbaşı Hasan Tahsin

            Bizi çevirme ateşi ile işgal eden zayıf bir avcı hattı varsa da sabahtan beri taarruz eden düşmanın her halde bir tabur kadar olduğunu tahmin etmekteyim. Mevziimizin hakimeyeti ve sebepten önemi nedeni ile adı geçen dereden çevirmesi ve köye girmesi karşısında kuvvetli bulundukça savunmak mümkündür.

                                                                                         3 ncü Bölük Komutanı

                                                                                                         Fazıl

            Bölge Komutanlığına                                 İsmail Tepe

                                                                                 26 Mayıs 1331 (08 Ağustos 1915)

            1. Düşman, Mestaptepe siperlerindedir. Keşif kolu da İbrikçitepe’de mevziideki bölüklerimizi yan ateşine almaktadır.

            2. Krokide bölüklerin numarasıyla, İsmail Tepe eteklerindeki mevkileri gösterilmiştir.

            3. ……………….Tepe’de dağ topçusu, tepenin zaptından sonra geri çekilmiş ve nerede olduğu malum değildir.

            4. Süvari bölüğü saat 9.45 evvelde (09.45’de) İsmail Tepe’ye gelmiş ve şu talimat kendisine verilmiştir. “(40) erden (15)’i atların yanında kalacak, geri kalan erat Kanlıdere tarafını işgal edip sağ kanadımızı düşman tehlikesinden koruyacaktır.”

                                                                                        J.Tabur Komutanı

                                                                                           Binbaşı Tahsin

            Bursa Seyyar J.Tabur Komutanlığına     26 Mayıs 1331 (08 Ağustos 1915)

            1. Evvelcede arz edildiği gibi düşmanın takım düzerindeki kuvvetleri yavaş yavaş taburumuzun karargahına doğru ilerliyorlar. Acele önlem alınmazsa sağ kanadımızın düşmesi muhtemeldir (olasıdır). Düşman durmaksızın yaklaşıyor ve Küçük Anaafarta’ya doğru çıkıyor.

            2. Buradaki kuvvetimiz de adı geçen yerdeki düşmanın ilerlemesine engel olamıyacak durumdadır.

                                                                                      3 ncü Bölük Komutanı

                                                                                                     Fazıl

Bursa Seyyar J.Tabur Komutanlığına 26 Mayıs 1331 (08 Ağustos 1915) Saat:                                                                                      Saat : 10.30

            1. Solumuza gönderilen 32 nci Alay 1 nci Tabur’dan itibaren 7,4,5 ve 8 nci Bölüklerle sırasıyla etekler işgal edilmiştir. 8 nci Bölüğün sağında jandarma vardır.

            2. Düşman, siperleri işgal etmiştir. Ara sıra karşılıklı ateş açılmaktadır.

            3. Jandarma Taburu, sağdaki İsmail Sırtlarını işgal etmiştir.

            4. İbrikçetepe’de düşmanın bir keşif kolu vardır. Bu keşif kolu, bizim siperleri yan ateşine alarak birkaç şehit ile birkaç yaralı verdirdiği maruzdur.

                                                                                      31 nci Alay 2 nci Tb. K. V.

                                                                                                Yüzbaşı Tahir

            Anafartalar Bölgesi Komutanlığı’na       26 Mayıs 1331 (08 Ağustos 1915)

                                                                                   Öğleden sonra saat 11.30 (23.30)

            1. Mestantepe’nin sükutu üzerine İsmail Tepe’ye muvasalat olundu (gelindi, ulaşıldı). Siperler işgal edildi.

            2. 32 ni Alay 1 nci Tabur, 53 silahlı, 22 silahsız erle tabura katıldı.       

            3. Şimdiki durumda İsmail Tepe’nin ova siperleri 31 nci Alay 2 nci Tabur ve 3,4 ve 1 nci J.Bölüklerinden (300) kadar er tarafından işgal edilmiştir.

            4. Sağ kanadımız çok tehlikeli bir durumdadır. Gerçi dün gelen (40) kadar atla o mevzilere gönderilmişse de daha kavi bir surette (daha kuvvetli olarak), tahtı emniyette buludurulması (güven altında bulundurulması) gerektir. Adi dağ bataryasının ateş ettiği derede keşif kollarınız düşman askerlerini görmüşlerdir.

            5. Birliklerin Kacaçimen Dağı’nda düşmana karşı mevzi aldıkları görülmektedir.

                                                                                       Seyyar J. Tabur K.

                                                                                           Binbaşı Tahsin

                                   İsmailtepe Müfreze Komutanlığına

            Arıburnu ile Küçükkemikli, Büyükkemikli arasında büyük bir harp gemisi vardır. Küçükkemikli ile Arıburnu arasında iki hastane gemisi, 23 parça motorlu çatana ve gözetleme gemisi, beş torpido İmroz güneyinde uzaklarda dört torpido ve daha uzaklarda büyücek bir gemi görülmüşse de nakliye veya harp gemisi olduğu anlaşılmamıştır. Küçükkemikli ile Büyükkemikli arasında altı adet büyük, 20-25 kadar ufak, büyük gözetleme gemisiyle çatanalar ve mavnalar vardır. Atlı ve yayalar kıyıyı izleyerek Büyükkemikli’ye doğru gidiyorlardı. Tuzla gölünden ve kumsal olan yerden Mestantepe’ye doğru, dağınık düzende ilerliyorlar. Küçükkemikli’nin güney kıyısında on kadar çatana görülmüş, bunlarla çıkarma yapıldığı anlaşılmıştır.

                                                                                               1 nci Süvari Alay

          2 nci Bölük K.Selim

Müfreze K.                                                    27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

     Saat: 11.30

            Düşmanın bir bölük piyadesi, İbrikçetepe’den taarruz girişiminde bulunmuşsa da ateşimizle olduğu yerden ilerleyememektedir. Bir tabur piyadesi bölük nizamında Mestantepe’ye gelmiştir.

                                                                                  31 nci Alay 2 nci Tabur K.V.

                                                                                                      Tahir

            2 nci Süvari Bölük K.                                    27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

     Saat: 06.30

            Düşmanın bir bölük süvarisi kademe halinde Tuzla’nın sol kenarından ovaya doğru tek sıra halinde ilerlemektedir.

                                                                                  Süvari Zabit Vekili (Asteğmen)

                                                                                               Mehmet Tevfik

            Müfreze K.                                                   27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

   Saat : 11.30

            1. Düşmanın sol kanadı Küçükanafarta ovasındaki Azmak’tadır.

            2. İbrikçetepesi’nde olan düşman piyadeleri geri çekilmekte ve birliklerimiz bu tepeyi işgal etmek üzeredir.

            3. Mestantepe’deki düşman sebat etmektedir.

            4. İbrikçe kuzey ve kuzeybatı cephelerindeki fundalık yakılmış, yangın Pırnaltepe’ye doğru ilerlemektedir.

            5. Azmak Ovası’nda bulunan piyadelerin dost veya düşman olduğu dumandan anlaşılamamaktadır.

                                                                                  31 nci Alay 2 nci Tabur K.V.

                                                                                                          Tahir

            Müfreze K.                                                    27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

            Yangın tekmil şiddetiyle İsmailoğlu Tepesi sırtlarını sardı, durum çok kötüdür, söndürmenin imkanı yoktur.

                                                                                31 nci Alay 2 nci Tabur K.V.

                                                                                                Yzb. Tahir

            Müfreze K.                                                27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

                                                                           Saat: 03.20 öğleden sonra (saat 15.20)

            İbrikçetepe’de olan piyadelerimiz ateşin etkisinden doğu eteklerine kadar inmişlerdir. Kuzey rüzgarı esmekle olduğundan güneye doğru ilerlemektedir. Piyade siperlerimizin sağ kanadına doğru gelmekte ve güçlükle gözetleme yapılmaktadır.

            Cenabı Hakk’ın inayetiyle (yardımıyla), rüzgar aksi yöne esmeye başladı. Asker ateşten kurtuldu.

                                                                                31 nci Alay 2 nci Tabur K.V.

                                                                                                Yzb. Tahir

            Bursa Sey.J.Tb.K. Bnb. Tahsin Bey’e        27 Mayıs 1331 (9 Ağustos 1915)

            35 nci Alay Komutanlığından raporlardan 34 ncü Alayın sağ kanadının düşmanın baskını sonucu olara kgerilediği ve bu yüzden 35 ve 36 ncı Alayların birbirinden ayrıldıkları bildiriliyor. Gerekli soruşturma yapılarak 34 ncü Alay’ın şimdiki durum hakkında gönderilen süvari ile hemen bilgi verilmesini Komutan Bey’in emriyle arz eylerim.

                                                                                   12 nci Tümen Emir Subayı

                                                                                                         Arif

            34 ncü Alay’ın bizim taraftan görülen durumundan bir değişiklik yoktur. 34 ncü Alay’ın sol kanadı biraz zayıftır. Bizimle irtibatları da oldukça var. Aramızdaki fasıla (açıklık) (200) metre vardır. Benim durumum ise malumdur. Yaver (emir subayı) ise 34 ncü Alay K.’dan aldığı şeyi bildirmiş onlar hakkında kesin bir bilgi veremiyeceğim.

                                                                               31 nci Alay 2 nci Tabur K.V.

                                                                                                Yzb. Tahir

            Binbaşı Tahsin Bey’e                                 28 Mayıs 1331 (10 Ağustos 1915)

            Emir subayını özel olarak gönderiyorum. Takviyeye çok ihtiyacım vardır.

                                                                                    34 ncü Alay 1 nci Tabur K.

                                                                                               Binbaşı Sait

                                                                                 Turşunköy

                                                                                 28 Mayıs 1331 (10 Ağustos 1915)

            1. Taburunuz 34 ncü Alay Komutanlığı emrine verilmiştir. Bu nedenle raporlar adı geçen alay komutanlığına verilecektir.

            2. Raporunuzdan Mestantepe’nin düşman elinde bulunduğu anlaşılıyor. Halbuki Mestantepe elinizde olup, (53) Rakımlı Tepe’nin geri alınamadığı 34 ncü Alay Komutanlığı’ndan bildirilmektedir. Bir yanlışlığa meydan verilmemesi ve adı geçen alay komutanlığının emir ve talimatı dairesinde hareket edilmesini tavsiye ederim.                                                                                               

                                                                                    12 nci Tümen Komutanı

                                                                                          Yarbay Selahattin

            Bursa Sey.J.Tb.K.                                        8 Mayıs 1331 (10 Ağustos 1915) 

                                                                                                Saat: 03.30

            Düşmanın Büykkemikli ile Küçükkemikli arasındaki çıkarma iskelesinden şimdi bir tabur kuvvetinde askeri kıyıya çıkardığı ve daha da çıkarmakta olduğu arz olunur.

                                                                                          Gözetleme Subayı

                                                                                            Mehmet Tevfik

            12 nci Tümen Komutanı                             İsmailtepe

                                                                                 28 Mayıs 1331 (10 Ağustos 1915)

            1. Müfrezemizin durumu hakkında 34 ncü Alay Komutanlığı’na bilgi verildi.

            2. 34 ncü Alay 1 nci Tabur cephesine taarruz eden düşmanın geri atılmış olduğu maruzdur.

                                                                                        Müfreze Komutanı

                                                                                       Binbaşı Hasan Tahsin

            Sayı: 14           Bursa Sey.J.Tabur K.         30 Mayıs 1334 (12 Ağustos 1915)

            1. Ne kadar mavzer, ne kadar martin vardır. Hemen bildiriniz.

2. Çeşitli muharebelerde ne gibi eşya kaybetmişseniz üç güne kadar çizelge gönderiniz.

            3. Şehit, yaralı, kayıp olanların defterlerinin düzenlenmesi,

            4. Bu gece güneş battıktan sonra İsmailtepe’deki gözetleme yerini islah etmek üzere (20) er gönderilecektir. İstihkamdan bir yüzbaşı verilecektir.

            5. Bir bölük de İsmailtepe eteklerine tahkimata gidecektir.

                                                                             İsmailtepe’de Müfreze Komutanı

                                                                                      Binbaşı Hasan Tahsin

            1 nci Bölük bu akşam gruptan sonra emirde belirtilen tahkimata gidecektir. 3 ncü Bölük (20) kişi çıkararak İsmailtepe’deki gözetleme yerini islah edecektir. Bu yirmi kişiye zabit namzedi (asteğmen) Mustafa Efendi komuta edecektir.

                                                                                       Bursa Sey. J. Tabur K.

                                                                                                     Fazıl

                                               Bursa Sey. J.Tabur K.

            1. Taburumuzun durumu, cephemiz tamamiyle Mestantepe’ye karşıdır. Taburumuz, dün gösterilen istikamete ateş ederek düşmanı yan ateşine almaktadır.

            2. Alay ve Tabur numaraları gösterilmiştir.

            3. Hali hazırda yapmak istediği hareket doğru tepeye taarruz etmektedir. Halbuki ok ile gösterilen istikametten yan ateşine uğradığından ilerleyememektedir

            4. Jandarma Taburu, bizim taburun sağ gerisinde ve 34 ncü Alay’ın tamamiyle gerisindedir.

            5. 34 ncü Alay, avcı hatları kadar dar bir avcı hattı ile cephesine savunmaktadır.

                                                                                  32 nci Alay 1 nci Tb. K.

                                                                                         Yüzbaşı Tahir

                                      BURSA JANDARMA TABURU

                                             2 NCİ HARP CERİDESİ

14 Sayfa olup, kapsadığı dönem: 1 Haziran 1332 – 30 Temmuz 1332 (14 Haziran 1916-12 Ağustos 1916)

            Bu tarihlerde Bursa Seyyar J.Taburu, 73 ncü P.Alayı’nın 4 ncü Taburu’nu oluşturmaktadır. 73 ncü P.Alayı Yeniköy’de olup, Komutanı Yarbay Mehmet Reşit’tir.

            Bursa Seyyar J.Taburu Tayfur’dadır. Tabur Komutanı Binbaşı Hasan Tahsin Bey’dir. Haziran ayında taburdaki Osmanlı tüfekleri alınarak yerine Rus tüfekleri verilmiştir. 7 Haziran 1916’dan itibaren Bursa Seyyar J.Taburu’na Yüzbaşı Fuat vekalet etmektedir.

            73 ncü P. Alay K.                                      19 Haziran 1332 (2 Temmuz 1916)

            1. Taburumuz cephesindeki yerlerin hiçbirinde tel engeli yoktur.

            2. Bölgemiz, bilindiği gibi Despot Limanı (hariç), Koyun Limanı (dahil)’na kadar olan kıyı kesimidir. Bu bölge taburumuz tarafından ikiye bölünmüştür.

            a. Sağ kanatta Kalyon Limanı’ndan Dayan Limanı’na kadar olan kısımdır.

            b. Dayan Limanı (hariç), Koyun Limanı’na (dahil) kadar olan kısımdır.

            c. Bu kısım taburumuzun 15 nci Bölüğü tarafından muhafaza edilmektedir.

            d. C kısmı taburumuzun 14 ncü Bölüğü tarafından muhafaza edilmektedir.

                                       Tabur Bölgesinin Birinci Kısmı :

            15 nci Bölüğün merkezi Fındıklı olmak üzere Paşatepe mevkiinin 1 no.lu küçük karakol, Karakoltepe mevkiinde 2 no.lu küçük karakol kuvvetleri ile Kırbaşı Tepe’de de bağımsız küçük zabit (Erbaş) postası çıkarılmıştır. Paşa Tepe küçük karakolu da sağda Malyoz Limanı’na güreşin batması ile beraber bir manga kuvvetinde bir posta ve onun solunda bulunan Deliyani Limanı’na da bir manga kuvvetinde diğer bir posta çıkarılmaktadır. Gündüzleri postalar küçük karakol merkezine döneceklerdir. Bu postalar kıyının çıkarmaya uygun olan yerlerine çifte nöbetçiler ikame ediyor. Kıyıya yakın bulunan Paşatepe Deresi’nin menbaı, deliyani Limanı’nın sağında Kuklaca Tepe’si üzerinde bulunarak kıyıyı aynı zamanda gözetlerler.

            Görevleri çifte nöbetçileri düşmanın bir çıkarma girişimi üzerine takviye etmek, orada bulundurulan çalı yığınlarını yakarak bağlı olduğu karakola haber vermek, geriden kuvvet gelinceye kadar inatla, ısrarla savunmada bulunmaktır. Kuvveti bir erbaş komutasında olmak üzere (30) kişilik bir takımdan ibarettir.

            Karyata Tepe’de bulunan müstakil erbaş postası (20) kişi kuvvetinde olup, bu da en çok düşmanın çıkarmaya müsait olduğu farzedilen Kömürcü Limanı mevkiine bir manga kuvvetinde bir posta çıkarır. Bu posta kıyıya çifte nöbetçiler koyarak gece sabaha kadar diğer postalar gibi kalarak geri döner. Bir postanın yeri Kömürca Limanı’nın sağında (129) Rakımlı Tepe’dir.

            2 No.lu Karakoltepe Küçük Karakolu: Tabur bölgesinin birinci kısmının sol kanadında Balatanya Limanı’ndan dayan Limanı’na kadar olan kıyı kısmını korumakla görevlidir. Bu küçük karakol da geceleri birer manga kuvvetinde iki postadan birisini Balatanya Limanı’nın solundaki (131) Rakımlı Tepe (R.T.) üzerinde bulundurarak hem Balatanya Limanı’nı hem de solundaki koyu korur, gözetler.

            Diğer Dayan Limanı’na çıkar ve bu posta da daima limanın içinde geceleri kıyıya yakın bulunur, görevi diğerlerinin aynıdır. Mevcudu, bir erbaş komutasında (30) kişidir.

            3.  Bu bölüğün iaşesi taburdan alınıp yemekleri, büyük, küçük ve bağımsız postalarda pişer. Bunun nedeni yemekleri taşıyacak araç azlığıdır.

            Sular, genellikle her karakol yakınındaki içmeye elverişli kaynaklardan alınıyor. Yalnız, Karakoltepe’de bulunan 2 no.lu küçük karakolun suyu mekkari ile bir saat uzaktaki Burgaz Köyü’nden sağlanıyor.

            Büyük ve küçük karakollar, karakol merkezine geceleri devriyelerle, gündüzleri gözle irtibat sağlarlar. Yalnız Paşatepe’den bir no.lu Büyük Karakol’a telefon hattı ve bir de aydınlatma tabancası vardır.

            Bu bölge içinde Paşatepe, Karyatatepe, Karakoltepe’de çalı yığınları vardır. Bunlar bölgenin etrafı erbaasından (dört tarafından) görülebiler ve eğitimi bölük merkezinde yapılmalıdır.

            Tabur Bölgesinin İkinci Kısmı:

            Bu bölgenin korumasına 14 ncü Bölük görevli olup, merekzi Kara İnebeyli’dir. Korumakla görevlendirildiği kıyı bölgesi de Karaağaç Limanı dahil ve Güvercintepe hariç olan kısma kadar taburun sol kanat cephesini korur. 2 no.lu büyük karakolun iki küçük karakolu ile bir de bağımsız küçük zabit (erbaş) postası vardır.    

            1 Nolu küçük karakol’un yeri Vasıla Tepe’dir. Bu küçük karakol, Karaağaç Limanı, Saz Limanının korumakla görevlidir. Gece ve gündüz bu karakoldan çıkan erbaş postası daima Karaağaç Limanı’nda bulunan (13) kişidir. Geceleri kıyıya çifte nöbetçi çıkararak görevlerini yaparlar. Buradan Varila Tepe’ye kadar Alman Telefonu vardır.

            2 Nolu posta da SoftaLimanı, Saz Limanı, Varita Tepesi (328) R.Tepe arasındaki boyun noktasında bulunarak, diğerleri gibi kıyıya nezaret eder. Gündüzleri Varila Tepe’ye dönerek, bu tepede mevcut gözetleyici aracılığı ile görev koşulu yerine getirilir. Varila Tepe’den tabur merkezine telefon hattı vardır. İşaret tabancası vardır. Kuvveti bir takımdır. Tabura yakınlığı nedeniyle iaşesi tabur merkezinden sağlanmaktadır.

            Manda Limanı bağımsız Erbaş Postası, yalnız Manda Limanı’nda bulunan çıkarmaya uygun korumakla görevlidir. Kuvveti (15) kişidir. Bu postadan bir manga kuvvet kıyıya inerek diğerleri müsillu (gibi), ifayı vazife ederler (görev yaparlar). Bu bağımsız postanın yeri, Manda Limanı’nın gerisinde ve (342) R.Tepe ile (367) R. Tepe arasındaki boyun noktasıdır.

            Manda Limanı ile Koyun Limanı arasındaki Koca Burnu teşkil eder. (295)’ R.Tepe’nin hemen gerisinde, (367) R.Tepe’nin teşkil ettiği boyun kotasında (6) kişilik bir posta ile yine Koyun Limanı ile bu posta arasında bulunan (335) Rakımlı boyun noktasında, diğer (6) kişilik bir posta ile yine Koyun Limanı ile bu posta arasındaki (335) Rakımlı boyun noktasında başka (6) kişilik posta vardır.

            Bu postaların görevi ilerlerindeki hakim bir yere bir aracı posta çıkararak gece ve gündüz kıyıyı gözetlemek ve 1 Nolu küçük karakol ile 2 Nolu küçük karakol arasında haberleşme, ulaşım ve irtibat sağlamaktır.

            2 Nolu küçük karakolun yeri, Koyun Limanının güneyindeki (174) R.Tepe’nin tamamen sağındaki boyun noktasının gerisindeki bu küçük karakolun görevi geceleri Koyun Limanı’nı korumak ve aynı zamanda (274) R.Tepe’de bulundurduğu bir aracı ile düşmanın savaş gemileri ve uçakları hakkında yaptığı gözetlemeleri orada bulunan ve doğrudan doğruya Grup K.lığına bağlı olan telefonla haber vermektir. Bu karakol, geceleri Manda Limanı’nda bir manga kuvvetinde bir posta çıkararak güvenlik sağlar, gündüzleri aracı ile yetinir. İaşesi Kara İmebeyli’dendir. Erzak aynen gönderilerek bulundukları yerde pişirilir. Yiyeceklerini böyle sağlarlar. İçme sularını yakındaki derelerden sağlıyorlarsa da Temmuz ve Ağustos aylarında sular çekiliyor. Büyük karakoldan mekkari ile su taşıyorlar.

            4. Genel olarak küçük karakol merkezlerinde eratı barındıracak zeminlikler  vardır. Tabur, Korumakla görevli olduğu bölgenin Tayfur Köyü gerisinde bulunmakta ve burada da taburun ihtiyat kuvveti ile hayvanları koruyacak binalar bulunduğu için burası seçilmiştir.

            Tabur merkezinde her zaman iki bölük bulunmakta, bunlar da ellerindeki programa göre eğitim ile uğraşmaktadırlar. Bu bölüklerin yiyecekleri ve diğer ihtiyaçları tabur tarafından sağlanıyor. Taburun iaşesi doğrudan doğruya tümen levazımınca günlük olarak verilen yiyecekle sağlanıyor.

            Erzak, bir günde Gelibolu’dan Fındıklı’ya, ertesi gün de mekkari ile tabura getiriliyor.

            Su, köy içindeki içmeye elverişli çeşmelerden sağlanıyor. Tabur tarafından meydana getirilen bahçelerden sebze üretilip bölüklere dağıtılıyor. Tabur merkezi alay, bölük, hatta küçük karakollara bile telefonla bağlıdır. Taburunuz, seyyar jandarma olduğundan ve kıyı korumak için özel teşkilata tabi olduğundan (10) adet süvari de vardır. Bunlar aracılığıyla tabur ulaşım ve haberleşme sağlıyor. Tabur, ihtiyatta bulundurduğu iki bölük ile korumakla görevli olduğu kıyı bölgesinin herhangi bir yerine düşman çıkarma yaparsa, oradaki bölüğü takviyeye gidecek ve düşmanın kıyıya çıkmasına mani olacak, mutlak savunma yapacak, gerekirse ölecektir.

                                                                                          4 ncü Tabur K.

                                                                                            Yüzbaşı

 Fuat

            25 Haziran 1332 (8 Temmuz 1916)’da Binbaşı Hasan Tahsin gelerek Bursa Seyyar J.Tabur K.lığının (73 ncü P.Alayı 4 ncü Tabur K.lığını) tekrar aldı.

            18 Mayıs 1332 (31 Temmuz 1916)’den itibaren Bursa Taburu’nun bağlı olduğu 73 ncü P.Alayı 25 nci Tümen kuruluşundan çıkarak 26 ncı Tümen kuruluşuna girmiştir. 73 ncü Alay K. Yarbay Mehmet Reşit’tir.

            1 Haziran 1332’den 15 Tmmuz 1332 (14 Haziran 1916-28 Temmuz 1916)’ya kadar Bursa Seyyar J. Taburu, 73 ncü Alay 4 ncü Tabur olarak görev yapmış olup Tabur Kh. Tayfur’dadır. Tabur, kendisine verilen bölgede gözetleme ve tahkimat yapıyor, eğitimle uğraşıyor.

            15 Temmuz 1332 (28 Temmuz 1916)’de verilen bir emirle 25 ve 15 nci Tümenlerden 6 ncı Kolordu ve ordu ihtiyatına ayrılmıştır. 73 ncü Alay’ın Tümen’den irtibatı kesilerek Kavak suyu kaynağından Koyun Limanı(dahil)’na kadar olan bölgenin gözetlenmesi ve savunulması görevi verilmiştir.

            Tabur, bundan sonra Kh.ını Karaburgaz’a kurarak 19 Temmuz 1332 (1 Ağustos 1916)’dan 26 Temmuz’a (8 Ağustos) kadar burada kalmıştır. 27 Temmuz 1332 (9 Ağustos 1916)’da Tabur Kh. Kamışlı Deresindedir.

                             Bursa Seyyar J.Taburu’nun konuşu şöyledir.

                                                    73 ncü Alay K.

            Tabur, Kabatepe (dahil), Kavak Suyu menbaı (dahil) olan bölgenin gözetlenmesi ve korunması ile görevlendirilmiştir.

            1. Taburun iki bölüğü ileride, iki bölüğü ihtiyat olmak üzere tertiplenmiştir.

            2. 13 ncü Bölük ileri karakolunun merkezi Mağaratepe’dir. Adı geçen bölüğün üç küçük karakolu vardır. Bunlara sağdan numara verilmiştir. 1 Nolu küçük karakolun bir takım kuvvetinde iki erbaş postası vardır. Biri (45) R. Tepe’de diğeri Kiremitlik’tedir. Kuvveti yarım takımdır. Bir Postası (130) R. Tepe’dedir. Kuvveti bir mangadır.

            3. 3 Nolu küçük karakolun kuvveti yarım takımdır. Geceleri Domuzdere ağzına bir manga kuvvetinde erbaş postası, ayrıca devriye ile 2 nci Tabur’un 5 nci Bölüğü ile irtibat kuracaktır.

            4. 14 ncü ileri karakol Bölüğünün iki küçük karakolu ile bir bağımsız erbaş postası vardır. 1 nolu küçük karakol bir takım kuvvetindedir ve Kavak Köyü’ndedir. İki postası vardır. 1 Nolu erbaş postası Kavak Köprüsü’nü korumakla görevlidir. 2 nolu karakol Göçetepesi’ndedir.

            5. 2 Nolu küçük karakolun da iki postası vardır. 1 nolu posta Murtad Köprüsü’nde, 2 nolu posta 79 R. Tepe’dedir. Gece, ayrıca Cemil Bey Deresi’ne bir magna kuvvetinde posta gönderir. Sabahleyin karakola dönerler.

            6. Bağımsız posta da Masırlık Tepesi’nde bulunur. Erbaş postaları gündüzleri tek, gece çifte nöbetçi ve ayrıca devriyelerle sağda 78 nci Alay 2 nci Tabur 4 ncü Bölük ile irtibat kurar,

            7. Taburun bölgesi alayın diğer taburların bölgesine göre hem büyük, hem de çıkarmaya elverişlidir. Bir alay çıktığında, ilerideki bölüklerden bilgi geç alınabilecektir. Bu nedenle ileri hat bölüklerine telefon ihtiyacı vardır.

            8. 3 ncü tabur bölgesi balkan olmak hasabiyle (Ormanlık olduğundan) çıkarmaya o kadar elverişli değildir. O bölgedeki ileri hat bölüklerinin telefonları doğrudan doğruya karakola bağlıdır. Tabur, anında bilgi alabiliyor. Bunun için Kara İnebeyli’deki taburun esas malı olan telefon ile komutatörün bir an önce getirilmesi.

            9. Bölüklerin iaşeleri taburdan gönderilmektedir.

            10. ……………

                                                                                  73 ncü Alay, 4 ncü Tb. K.

                                                                                     Binbaşı Hasan Tahsin

BURSA SEYYAR JANDARMA TABURU

                                               3 NCÜ HARP CERİDESİ

            Bu ceride:  1 Ağustos 1332 – 30 Eylül 1332 tarihlerini kapsamaktadır.

                                        (14 Ağustos 1916-13 Ekim 1916)

            Bursa Sey.J.Taburu’nun 1 Ağustos 1332 (14 Ağustos 1916) Mevcudu 14 subay (2 Sb. izinli) 858 Erat (6 er hastanede, 20 er izinli)

            9 Ağustos 1332 (22 Ağustos 1916)

            Kuvvede gösterilen erat sayısı 834’dür, 42 er hastanede, 4 er nekahethanededir.

            73 ncü Alay bölgesi 58 nci Alaya teslim edilmiştir. Bursa Sey.J.Taburu bölgesini 19/20 Ağustos 1332 (1/2 Eylül 1916 gecesi) teslim etmiştir. Tabur karargahı Gelibolu yakınlarındadır.

            25 Ağustos 1332 (7 Eylül 1916)’da gelen bir emre göre Jandarma ve İtfaiye Taburları bağlı oldukları olayların numaralarını almayıp kendi isimleri ile alınacaklardır.

            No: 1878                                                         Gelibolu

                                                                                     27 Ağustos 1331 (9 Eylül 1916)

            1. Türk ve Osmanlı tüfeği ile donatılmış üç taburlu bir alayın doğudaki ordularımızdan birine gönderilmek üzere hazırlanarak Başkomutanlık emrine verilmesi 5 nci Ordu Komutanlığı’ndan emredilmiştir.

            2. Bu alay, 76 ve 78 nci Alayların 3 ncü İtfaiye Taburları ile 73 ncü Alaydaki Bursa Seyyar J.Taburu’ndan teşkil edilecektir.

            3. Birlikler seferi mevcuda çıkarılacaklardır.

            4. Her taburda 72 mekkari bulunacaktır.

            5. Alayın silahlarının değiştirilmesi için ayrıca emir verilecektir.

            6. Alay, Gelibolu yakınında toplanıp hazırlığını tamamlayacaktır.

            7. Seyyar J.Taburu’nun esas subaylarını alay geri verecek, yerlerine verilmiş olanları geri alacaktır.

                                                                                        26 ncı Tümen K.                                                                                                   Yarbay Hamit Fahri

Not:  Bursa Sey. J. Taburu’na ait başka cerideye rastlanmamıştır.