57. Alay Tarihçesi

25 Aralık 1892 tarihinde kurulan 57’nci Alay’ın, 1 ve 2’nci Tabur’u Trablusgarp’ta, 3’üncü Tabur’u Cebeligarbi’de, 4’üncü Tabur’u Fizan’da ve mızıkası Trablusgarp’ta konuşlanacak şekilde kurulmuştur. Eylül 1910’da ordulara teşkilat değişikliği emri gelmesi üzerine 2’nci Ordu Müfettişliği, 7’nci Kolordu, 19’uncu Tümen ve 57’nci Alay düzenlenmiştir. Alay, muhtelif birliklerden alınan üç piyade taburu ve bir ağır makineli tüfek bölüğünden oluşmuştur.

Birinci Dünya Savaşı başladığında 57’nci Alay, Çanakkale Cephesi’ne gönderilmiş ve yeniden teşkil edilmiştir. Buna göre; Tekirdağ’ın Yarçeşme Barakaları’nda konuşlanacak olan Alay, 5’inci Ordu, 3’üncü Kolordu, 19’uncu Tümen’e bağlanmıştır. Komutanlığına Yarbay Hüseyin Avni, Binbaşı Ali Hayri atanmıştır. Tabur Komutanları ise Yüzbaşı Ahmet Zeki, Binbaşı Murat ve Binbaşı Ali Hayri’dir. Alay, 22 Şubat’a kadar Tekirdağ’da seferberliğini tamamlamıştır. 25 Şubat 1915’te verilen emir ile 57’nci Alay, Çanakkale Muharebeleri’ne katılmak üzere Eceabat’a gelmiştir.

25 Nisan 1915 tarihinde düşmanın Arıburnu’na çıkarma yapması ile 57’nci Piyade Alayı, Süvari Bölüğü, Dağ Bataryası ve Sıhhiye Müfrezesi ile Kocadere batısındaki sırtlara hareket etmiştir. Çıkarma yapan düşmana iki tabur önde ve bir tabur geride olmak üzere taarruza başlanmıştır. Arıburnu-Kabatepe arasına çıkan düşmana, 57’nci Piyade Alayı ve Dağ Bataryası tarafından yapılan şiddetli taarruzlar sonucu düşman kıyıya çekilmiş ve 57’nci Alay taarruzunu sürdürmüştür. Düşmanı denize dökmek için, iki bölükten başka bütün birlikler – makineli tüfekler dahil- birinci hatta taarruz etmişlerdir. 27’nci Alay’ın Arıburnu sırtının güneylerine gelmesiyle birlikte 57’nci Alay’ın taarruzunun çabuklaştırılması istenmiştir. 3’üncü Tabur’dan gelen rapora göre, alayın sol yanında bulunan 1’inci Tabur’dan iki bölük süngü hücumu yaparak taarruz etmiştir. Alay’ın sürekli taarruzları sonucunda düşmanın bir kısmı sandallara binerek gemilere kaçmıştır. Bu durum üzerine 19’uncu Tümen’in diğer iki alayı ve bir dağ topçu kuvveti, düşmanı uzaklaştırmak üzere taarruza geçmiştir. 57’nci Alay, gece katılan 77.’nci Alay’ı 3’üncü Tabur’dan iki bölük ile beraber 64’üncü Alay’ın taarruza geçmesinden sonra, sağ yan ihtiyatını meydana getirmiş ve bu alayın harekâtını izlemiştir. Yapılan bu taarruzlar sonucunda düşmanın cephe ve sol yandan tamamen kovulması üzerine 57’nci Alay da taarruza başlamıştır. Bütün kuvvetlerini birinci hatta sürerek hücum eden 57’nci Alay, cephesindeki düşmanı başarılı süngü hücumları ile denize sürmüştür. 27/28 Nisan 1915 gecesi kıyıya sığınan ve kaçamayan düşmanı yok etmek için alay bütün kuvveti ile düşmana saldırmış ve sağ yandan çevirmiştir.

28 Nisan 1915 tarihinde 19’uncu Tümen Komutanlığı’ndan verilen emre göre; sağ kanat kuvvetinin başına 57’nci Alay Komutanı Binbaşı Hüseyin Avni Bey getirilmiş ve emrine, 64’üncü Alay ve 72’nci Alay’ın 3’üncü Taburu verilmiştir. 57’nci Piyade Alayı’nın büyük ve takımlarına komuta edebilecek subay kalmaması üzerine bu durum tümen komutanlığına bildirilmiştir. Buna göre mayıs ayında 57’nci Alay’ın mevcut subay ve er durumu şöyle şekillenmiştir: 1’inci Tabur’da subay yok-er 230 kişi, 2’nci Tabur’da subay yok-er 200 kişi, 3’üncü Tabur’da subay yok-er 274 kişi, Ağır Makineli Tüfek Bölüğü’nde 1 subay-er 73 kişi.

57’nci Alay, emrindeki subay ve asker sayısının azalmasına rağmen düşmana hücumlarını sürdürmüştür. Alayın 2 ve 3’üncü Taburlar’ı, düşmana ilk önce bomba ile daha sonra da süngü hücumu ile büyük zayiat vermiştir. Bunun üzerine düşman 2 ve 3’üncü Tabur cephelerinden kaçmış ve siperlerini 57’nci Alay’a bırakmıştır. Bu başarılar üzerine 57’nci Piyade Alay’ı Komutanı Binbaşı Avni Bey, yarbaylığa yükseltilmiştir. Düşman Conkbayırı’nı ele geçirmek üzere hareket etmiş ve şiddetli topçu ateşleri yapmıştır. Ancak 57’nci Alay, kahramanca düşman siperlerine taarruz etmiş ve Conkbayırı’nın ele geçirilmesine engel olmuştur. Düşman tekrardan ani bir ateşle taarruza başlamış ancak 57’nci Alay’ın 2’nci Tabur’u tarafından bu taarruz durdurulmuştur. Düşman bu sefer Bomba sırtı cephesine taarruza başlamışsa da, 57’nci Alay’ın güçlü bir şekilde karşılık vermesi üzerine girişimleri sonuçsuz kalmıştır. 57’nci Piyade Alayı Karargahı’na düşen bir obüs mermisi ile Alay Komutanı Avni Bey şehit olmuştur. Kumandanlığa alayın 2’nci Tabur Komutanı Binbaşı Murat vekil olarak atanmıştır. Daha sonra 11’inci Piyade Tümen’i emrine verilen Binbaşı Murat’ın yerine, alaya 3’ncü Tabur Komutanı Ali Hayri Bey atanmıştır.

            27 Aralık 1915 tarihinde 57’nci Piyade Alayı’nın sancağına gümüş ve altın harp madalyaları verilmiştir. Bunun üzerine alay, 25 Nisan 1916’da Çelebi Köyü’nün kuzey doğusunda toplanarak alay sancağına gelmiştir. 25 Nisan 1915’te çabuk hareket ve şiddetli taarruzlarıyla Arıburnu bölgesine yapılan çıkarmayı durdurmuş ve düşman kuvvetlerinin ilerlemesine, Kocaçimen tepelerinin düşman eline geçmesine engel olmuştur. Ayrıca aylarca düşman karşısında mevzilerde kalmışlar, kahramanca muharebeler yapmışlardır. Bu sebeple olağanüstü yiğitlik ve yararlılığa karşılık verilen nişanlar, merasimle alay sancağına takılmış ve resmi geçit yapılmıştır.

19. Tümen Komutanlığına: 22Nisan 1331 (5 Mayıs 1915)

Cesaret Tepe’si doğu sırtlarından:

Harbin başladığı 25 Nisan 1915 tarihinden beri düşmana mertçe ve canını verircesine saldıran ve şimdiye kadar erlerin gösterdiği saldırı ve kahramanca savaşma ile ün ve askeri namusunu yükseltmeyi başaran 57. Piyade Alay’ı harbin başlangıcından beri subay ve erleri yönünden mevcudun üçte birinden fazlasını kayıp ettiği durumda bile bugünde kararlı ve sözünde duran sağlam ve dayanıklılığını hiç bozmayan, düşman safları önünde ve ilk hatta bulunan uygun zaman buldukça gece yaptığı hücumları ile onları adım adım ezme, uzaklaştırma ve siperlerini yıkıp bozmak suretiyle perişan etmektedir.

Süngülerini düşmanın bağrına daldırdığı, süngü yaraları ile delik deşik olarak sunduğu düşman kaputu ile belgeleyen alayımız gerek taarruz ve gerekse savunmada anlayış ve dövüşken yaradılışı ile mevcut alayların içinde birinciliği kazanmıştır. Alay’ın harp tarihinde altın harflerle yazılacak fedakârlık eserleri bütün komutanlıklar tarafından beğenildiği kuşkusuzdur. Gelecek kuşaklar için bir yiğitlik nişanesi bırakıp bunların da aynı fedakârlıkları göstermelerini gerektirecek bu kahramanlık nişanesine hak kazanmasından şanlı alayımızın sancağına da bir nişanın verilmesine izin verilmesi arz olunur.

                                                                                              57. Piyade Alay Komutanı

Binbaşı Avni