Alman İmparatorunun Türkiye Ziyaretine Dair

Çevirisini yapmış olduğumuz günlük isimsiz bir askerin günlüğü olup;
“Çanakkale’yi ziyaret eden Alman İmparatorunu karşılayacak olan süvari tören bölüğünden bir askere ait not defteri. 26 Eylül 1915” isimli ve İ.B.B Atatürk Kitaplığı Müteferrik Evrak Bölümünde 48035 numaralı künyeye sahiptir. Ancak Alman İmparatorunun Türkiye ziyareti göz önüne alındığında tarih kısmında bir sıkıntı olması muhtemeldir (17-19 Ekim 1917).

Günlük genel olarak ziyaret esnasında ve öncesindeki hazırlıklardan bahisle, Osmanlı askerinin düzen ve disiplininin anlatılmasıyla devam etmekte ve dönemin koşulları göz önünde bulundurularak anlatımın devamıyla son bulmaktadır. Günlük ikinci sayfadan başlamış olup on altıncı sayfada bitmiştir.

Çanakkale muharebelerinin ardından, Osmanlı Devleti’nin müttefiki Almanya’nın İmparatoru Kaiser II. Wilhelm, 17-19 Ekim 1917 tarihinde Türkiye’ye bir ziyarette bulunmuştur. İmparator Wilhelm’in bu ziyaretinde özel bir öneme sahip olan ise Çanakkale ve Çanakkale muharebe alanına yapılan teftiş ziyareti olmuştur. Dönemin Türk ve yabancı basınına konu olan ziyarette, Çanakkale Savaşlarının komuta kademesini teşkil eden komuta kademesi (Türk ve Alman Komutanlar) ve Başkumandan Vekili Enver Paşa İmparator II. Wilhelm’e refakat ederek bu teftiş ziyaretini gerçekleştirmiştir.

            Alman İmparatoru Kaiser II. Wilhelm Çanakkale’ye ziyareti esnasında Enver Paşa, Liman Von Sanders ve Cevat Paşa’dan muharebe izahatı dinlemiştir. Kaiser Wilhelm, kendisine eşlik eden heyetle birlikte Arıburnu ve Anafartalar olmak üzere İntepe’deki askeri karargâh gibi diğer savaş alanlarını da gezmiştir^[1]. İmparator’un üçüncü Türkiye ziyareti olan bu ziyaret iki ülke ilişkileri açısından son derece önemlidir. Kaiser Wilhelm, Çanakkale Muharebe alanını ve yarımadada bulunan stratejik noktaları, Enver Paşa refakatinde dolaşarak bilgi almış ve komuta kademesiyle de görüşmüştür.

2

Müsvedde

Almanya imparatorunun Türkiye’ye teşrifleri münasebetiyle beşinci ordu mıntıkasında Zat-ı haşmet-penahilerini selamlamak üzere beşinci ordu karargâh muhafız mızraklı süvari bölüğü ihtiram bölüğü olarak tayin ve tarihinde bulunması için hazırlık emrini almıştır. İşbu tarihten itibaren 25 Eylül’e kadar Bandırma’da hazırlık yapıldı. Efrada ölçü ile elbise yaptırıldı. Hemen her gün altı bölüğe üç takım üzerine mürettep olarak talim ile meşgul olmuştur. 18 Eylül’de mirliva Ekrem Reis Bey’in emriyle bölüğe verilmiştir.

3

25 Eylül’de Müşir Paşa ve Erkan-ı Harp Reisi Miralay Kazım Bey Bölüğü teftiş ve ikişer bölük kol nizamında bir resmi geçit yaptırarak muayene etmişlerdir. İşbu muayenede Müşir Paşa Hazretleri yalnız zabitanın kılıç ve efradın hazır duruşta mızrak tutmalarını tenkit etmişlerdir. 25 Eylül saat 2 sonra bölük Tekfurdağına hareket emrini aldı. (11) Saat 4’de bölük Nimet Vapuruna ibkara başlandı. Saat 5,45 ırkab hitam buldu. Hava fena limanda intizar? (11) Hemen hazırlanarak 4 zabit 76 nefer 78 hayvanın mevcuduna

4

26 Eylül saat 1,15 bölük Bandırma’dan hareket hava fena, deniz dalgalı. Efradın kısm-ı azamı hastalandı. Öğlen saat 1,15 de yani tam 12 saatte Tekfurdağına muvasalat olundu. Bir ihzar edilmemiş olduğundan bölük teçhizat aramak suretle ancak saat 7 de yerleşebildi. 27 Eylül öğleden sonra hayvanat ve teçhizat-ı esliha temizliği yapıldı. Öğleden sonra bölük teçhizatsız olarak çıkarak efradın üzengileri ayaklarına uyduruldu. Mızrak kayışları tashih edildi.

5

28 Eylül Kurban Bayramı 30 Eylül saat 8.30 sonra da bölük teçhizatsız atlı mızraklı ve yeni elbise giyinmiş olduğu halde zabit dairesinin önünde içtima beş nefere ve küçük zabite harp madalyası tevzi ve bayramları tebrik edildi. Matbuat-ı belediye ve daire-i hükümet önüne geçilerek küçük bayram merasimine efrad kuvvetleri önünde nihayet verildi. Bugün saat 4 sonraya kadar efrad izinli idi. 29 Eylül saat 8 evvel atlı olarak talime çıkıldı. Muayene ve resmi geçit talimi icra edildi.

6

30 Eylül efrad çamaşır yıkadı. Efrad teçhizatını sildi.1 teşrin-i evvel 8,30 evvel hayvan muayenesi.

7

2 teşrin-i evvel. Saat 7,30 evvel talime çıkıldı. Yeniden yol tertibi ve teşkilatı yapıldı. Saat 10.30’ da avdet. Yarın hareket olunacağından hazırlık yapıldı. Mülazım-ı evvel Ömer bölüğe iltihak etti. 3 teşrin-i evvel Muratlı’ya hareket etmek üzere saat 7,30 evvelde bölük içtima etti. Efrad henüz yemek yememiş olduğundan evvela nokta kumandanlığının civarına bölük götürülerek asker yemek yedi. Saat 8,15’de oradan hareketle bir küçük bir büyük moladan sonra saat 12.30’da Muratlı’ya muvasalat olundu. Hayvanat bölüğü içerisindeki bir çiftlik ahırlarına efradda rampada vagonlara yerleştirildi.

8

4 teşrin-i evvel. Tımar, temizlik uyuz efrad hemen hamama kondu. 5 teşrin-i evvel 6,30 trene irkaba başlandı. Saat 8,49’da harekete mukadder iken makinenin gelmemesi tehirimizi mucip ve ancak saat 12,10 sonra hareket edilebildi. Saat 4,45 Uzun Köprü ’ye muvasalat. İstasyona götürülmüş bir bidayette muvafık görülmediğinden bütün piyade bölüğüyle birlikte vadide açık ordugâh teşekkül ve çadır kurdu. Bölükten mülazım-ı evvel Ekrem konak bulması üzerine Uzun Köprü ‘ye gönderildi. Geceyi bölük açıkta geçirdi.

9

6 teşrin-i evvel. Şehirde bulunan ahırlar matluba muvafık olduğundan hayvanat istasyon civarındaki ahırlara, efradda yine orada koğuşlara yerleştirildi. 7 teşrin-i evvel. Öğleden evvel 40 nefer Uzun Köprü hasta hanesine gönderilerek eşyalarına tevdian geçirildi. Giysileri de yıkandı. Öğlene yakın alınan bir telgrafta bölüklerin Akbaş’a gideceği emr olunurdu. Hazırlık başladı. Tren yarın sabah hareket edecektir.

10

8 teşrin-i evvel saat 6 irkab başladı. Saat 8,44’de hareketle saat 1,30’da Muratlı’ya muvasalat. Derhal ihraç saat 2,30’da yürüyüşe başlayarak saat 5,30 da Tekfurdağına muvasalat ile eski mevkie bölük yerleştirildi. 9 teşrin-i evvel. Öğleden evvel ihzarat sonra saat 2,30 da bölük yine Nimet Vapuruna irkaba başlandı. Saat 5,15 irkab bitti. Badehu piyade bölüğü ve mızıka irkab edildi. [18 tonluk vapurda bölüğünüzden başka 320 mevcudunda piyade bölüğü ve mızıka kucak kucağa yerleştirildi.] Saat 7 de tekfur dağından hareket olundu.

11

10 teşrin-i evvel. Saat 11,30 evvel Akbaş iskelesine muvasalat ihraç. Saat 12 de bölükle hareketle saat 1’de Akbaş deniz nokta kumandanlığına karargâh civarındaki bize tahsis edilmiş olan ordugâh mahallimize muvasalat olundu. Noktamızda su olmadığından başka bir mahale noktamız hakkında gruba her ne kadar muvasalat olundu ise de burada kalmaklığımız emr olundu. Hayvanat kısmen zeminliklere kısmen açıklıklara efradda ki dikkat gelebilen çadırlara yerleştirildi. Zabitana da çadır verildi.11 teşrin-i evvel yeniden çadırlar kuruldu. Teçhizat temizlendi. Hayvanat nakliyat hastahanesi önündeki kuyuda sulanmağa başlandı. Efrad ve hayvanat öğleden sonra denize girerek yıkandı.

12

12 teşrin-i evvel. Bölükte temizlik çamaşır yıkandı.13 teşrin-i evvel Grup Kumandanına. Bugün bölüğümüz Cevad Paşa hazretleri tarafından muayene olunacağından ihzarat yapıldı. Bölük saat 3’de mülazım-ı evvel Ekrem Bey kumandasında paşa gelerek muayene nizamını aldı. Saat 5’de Cevad Paşa gelerek (bölük kumandanı Cevad Paşa refakatinde gelmiştir) muayene ve ordu bir resmi geçit icra ettirmek suretiyle teftiş buyurdular ise de memnun olarak bölük badehu yerine avdet etti.

13

14 teşrin-i evvel. Bugün saat 2,30 da Liman Paşa Hazretlerinin bölükleri muayene edeceği saat 10,30 evvelde telefonla gruptan tebliğ edildi. Derhal hazırlanmak ile saat 11,30 evvelde içtima ve hareket saat 1’ de Gelibolu iskelesine muvasalat olundu. Piyade bölüğünün solundaki ahzi mevki ile saat 2,45 Liman Paşa otomobil ile teşrif ve bölükleri muayene ve yürüyüş nizamında (dörderli) resmi geçit icra ettirerek teftiş ettiler. Bölüğümüzden memnun kalmışlardı. Sonra bölük yerine avdet etti.15 teşrin-i evvel yarın imparator hazretlerinin vüruduna ıstar bulunduğundan bölükte tahrirat yapıldı. Efrad tıraş oldu. Akşam üzeri (imparator bugün saat 11 evvelde İstanbul’a muvasalat ettiği ve burada gelmesinin bir gün tehir ettiği haber verildi).

14

16 teşrin-i evvel temizlik ve hazırlığa devam. Efrad yeniden tanış ettirildi. Her şey hazır. Saat 7’de efrad yattı.17 teşrin-i evvel saat 2,45 kalk borusu çaldı. Hazırlanılarak saat 5,15 bölük içtima saat 5,20 de hareketle saat 7 evvelde Kilya iskelesine muvasalat. Orada başta mızıka sonra piyade ihzam bölüğü ve solunda bölüğümüz ahzi mevki ederek muayene nizamı alındı. Saat 8’de Müşir Paşa ve Cevad Paşa ve Erkan-ı Harb reisinin gelerek bölükleri gördüler. İmparator hazretleri saat 8’de Yavuz Sultan Selim zırhlı kruvazörüyle Akbaşa muvasalat orada motor gambota rakip olarak Çanakkale’ye azimet ve Hamidiye ve daha iki bataryayı gezdikten sonra

15

Saat 10,30 da Kilya iskelesine motor gambotla muvasalat buyurmuşlardır. Bölükler merasim tanzim ve ifa ettikleri halde İmparator Hazretleri bölüklerin cephesinden yaya olarak maiyetle geçerek bölükleri mütemadiyen asker hitabıyla askere musahiben iltifat buyurmuşlardır. Badehu bölükler yürüyüş nizamında (dörderli) bir resmi geçit icra ettiler. Müfreze kumandanı vasıtasıyla zat-ı haşmet penah saye-i takdirat ve muhteviyat buyurmuşlardır. Sonra bölük oradan Akbaş’a gelerek efrada yine hayvanlara su ve yem vermeleri ve iskele canibinde İçtima edildi. Saat 4,30 bölük at binerek hazırlanıldı. Saat 5 İmparator Hazretleri maiyeti ile otomobil ile teşrif. Otomobil ile bölükler önümüzden geçerken musahiben askere hitapla askeri selamlayarak geçtiler. Bölükler resmi noktaya ifa etti. Saat 5,5 motor Gambotuyla iskeleden hareket buyurdular ve doğruca Yavuz Sultan Selim zırhlı kruvazörüne azimet buyurdular. Saat 6’da Akbaş’tan İstanbul’a müteveccih hareket eylediler. İmparator Hazretlerinin mufarakatlarını müteakip bölükler Müşir Paşa hazretlerinin önünden geçtiler. Yürüyüşe devamla bölük yerine gidildi.

16

18 teşrin-i evvel istirahat. 19 teşrin-i evvel öğleden sonra kısmen atlı mızraklı talim kısmen hayvan üzerine daireli olarak istirahat.

[1] Harp Mecmuası, Sayı 22, Teşrinievvel 1333, s. 339; Tasfir-i Efkâr 19 Teşrinievvel 1917, Sayı: 2254; Tasfir-i Efkâr 20 Teşrinievvel 1917, Sayı: 2255.